जाणून घ्या निसर्गासाठी मधमाश्यांचे महत्व

    दिनांक :20-May-2024
Total Views |
World Bee Day 
जागतिक मधमाशी दिवस दरवर्षी 20 मे रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस मधमाश्या आणि मधमाश्या पालनाचे महत्त्व लक्षात ठेवण्याचा आणि त्यांना वाचवण्यासाठी जनजागृती करण्याचा एक महत्त्वाचा प्रसंग आहे. हा दिवस साजरा करण्याची सुरुवात संयुक्त राष्ट्रांनी केली. मधमाशी हा निसर्ग चक्रातील सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. परागीभवनाच्या प्रक्रियेत मधमाश्यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची असते. मात्र मधमाश्यांची संख्या कमी होत असल्याने परागीभवनाची प्रक्रिया थांबते आहे.
 
हेही वाचा : धक्कादायक ! कानपुरात ४ वेगवेळ्या ठिकाणी अपघात...३ कारचालकांचा जागीच मृत्यू  या दिवशी आधुनिक मधमाशीपालन तंत्राचा प्रणेते अँटोन जंसा यांचा जन्म झाला. त्यामुळे त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त हा दिवस साजरा केला जातो. मधमाश्या, फुलपाखरे, वटवाघुळ आणि हमिंग पक्षी यांसारखे परागकण अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. मधमाश्या हे पृथ्वीवरील परागणाचे सर्वात महत्त्वाचे साधन आहे. World Bee Day ते अनेक प्रकारच्या वनस्पती, फुले आणि झाडांमध्ये परागकण हस्तांतरित करतात, ज्यामुळे फळे, भाज्या आणि धान्यांचे उत्पादन होते. त्यांच्याद्वारे परागण अन्न सुरक्षा सुनिश्चित करते. जैवविविधता राखण्यात ती महत्त्वाची भूमिका बजावते. ते मध देखील तयार करतात, जे चवदार, पौष्टिक आणि औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण आहे. त्यांचे पालन केल्याने ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत होते आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतात.
मधमाश्यांना धोका
आधुनिकतेच्या आणि विकासाच्या नावाखाली होत असलेले उद्योग मधमाश्यांसाठी हानीकारक ठरत आहेत. अधिक उत्पादन घेण्यासाठीची कीटकनाशके, जंगलतोड यामुळे मधमाश्यांचे अधिवासच संपुष्टात आले आहेत. सातत्याने बदलणारी पीक पद्धती आणि मोबाइल टॉवर्सचाही मधमाश्यांना फटका बसतो. जंगलतोडी मुळे मधमाश्यांचे शहरांत स्थलांतर वाढले आहे. मात्र शहरांतील काँक्रीटीकरण आणि प्रदूषणाचाही मधमाश्यांवर परिणाम होतो. त्यामुळे सगळ्याच बाजूंनी मधमाश्यांची कोंडी झाली असून, येत्या काही काळात मधमाशी या प्रजाती बाबतच प्रश्नचिन्ह निर्माण होण्या सारखी स्थिती निर्माण झाली आहे. शेती उत्पादनात मधमाश्यांमुळे 40 ते 50 टक्केवाढ होते. जंगले आणि शेतांमधील मधमाश्यांचे अधिवास नष्ट झाले आहेत. शहरांतील प्रदूषण आणि काँक्रीटीकरणाचाही त्यांच्यावर विपरीत परिणाम होते. रोग आणि किडींचा प्रादुर्भावही मधमाशांची संख्या कमी करत आहे.  
 
जागतिक मधमाशी दिनाचे महत्त्व
जागतिक मधमाशी दिवस हा मधमाशांचे महत्त्व आणि त्यांच्याशी संबंधित धोक्यांबद्दल जागरूकता पसरवण्याची संधी आहे. मधमाश्यांच्या संरक्षणासाठी मधमाशीपालक, शेतकरी, सरकार आणि नागरिक यांना सहकार्य करण्यासाठी प्रोत्साहित करणे. World Bee Day गेली काही वर्षे अनेक मधमाशी मित्र नैसर्गिक पद्धतीने मधमाश्यांचे पोळे काढण्या बाबत जनजागृती करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
या गोष्टींची काळजी घ्या
पिकांमध्ये कमी रसायनांचा वापर करा आणि सेंद्रिय शेतीचा अवलंब करा. तुमच्या घरांमध्ये, बागांमध्ये आणि शेतात मधमाशांसाठी फुलांची रोपे लावा. स्थानिक मध वापरा आणि मधमाश्या पाळणाऱ्यांच्या कामाला चालना द्या. मधमाशांचे महत्त्व आणि त्यांच्याशी संबंधित धोक्यांबद्दल जागरूकता पसरवा.