कर्करोग टाळण्यासाठी अमेरिकेत तयार झाली 'सुपर लस'

Super vaccine for cancer मॅसॅच्युसेट्स अ‍ॅमहर्स्ट येथील संशोधनसंघाने कर्करोगाच्या प्रतिबंधासाठी एक नवे प्रायोगिक लसीकरण विकसित केले आहे, ज्याने प्रयोगशाळेतील उंदीरांमध्ये ट्यूमर तयार होण्यापासून प्रभावी संरक्षण दाखवले आहे. या नव्या लसीमध्ये शरीराची रोगप्रतिकारक प्रणाली अधिक सक्रिय करण्यासाठी एक विशेष घटक वापरण्यात आला आहे, ज्यामुळे रोगप्रतिकारक पेशी कर्करोगाच्या संभाव्य पेशींना लवकर ओळखून नष्ट करू शकतात. शोधात सहभागी प्राण्यांवर करण्यात आलेल्या चाचण्यांत, लसीकरण केलेल्या उंदरांमध्ये बहुतेक प्रकरणांत ट्यूमरचे कोणतेही लक्षण आढळले नाहीत, तर लस न घेतलेल्या प्राण्यांना कर्करोग विकसित झाला. संशोधकांचे म्हणणे आहे की ही पद्धत फक्त एका विशिष्ट कर्करोगापुरती मर्यादित न राहता मेलेनोमा, फुफ्फुसीय कर्करोग आणि स्तनाच्या कर्करोगासारख्या आक्रमक प्रकारांवरही प्रतिकारक प्रभाव दाखवते.

 

 

 

या लसीमुळे शरीराच्या प्रतिकारक्षमतेला प्रशिक्षित करून असामान्य पेशींद्वारे निर्माण होणाऱ्या सुरुवातीच्या बदलांना टार्गेट करण्यास प्रवृत्त करते. परिणामी, कर्करोगाच्या सुरुवातीच्या अवस्थेतच तो ओळखला आणि नष्ट केला जाऊ शकतो, तसेच रोगाच्या पुढे पसरण्यास (मेटास्टेसिस) व शरीराच्या इतर अवयवांमध्ये संक्रमण रोखण्यासही मदत होते. हे दोन्ही गुणधर्म कर्करोगातील प्राणहानीची शक्यता कमी करण्यासाठी फार महत्वाचे मानले जातात. तसेच संशोधनातून हे समोर आले आहे की लस ही रुग्णाच्या स्वतःच्या पेशींवर आधारित घटकांनी बनवली जाते आणि त्यात समाविष्ट ‘सुपर अॅडजुव्हंट’ रोगप्रतिकारक प्रतिसाद अधिक तीव्र बनवतो.

 

 

 

यामुळे रोगप्रतिकारक पेशींना कर्कररहित असामान्य पेशी जलद आणि प्रभावीपणे शोधता येतात. तरीही, संशोधक आणि वैद्यकीय तज्ज्ञ आगाऊ सावधगिरीची शिफारस करतात. सध्याच्या निष्कर्षांचे आधारप्रमाणे प्राण्यांवरील परिणाम आशादायी असले तरी मानवी गांभीर्य आणि सुरक्षिततेसाठी मोठ्या प्रमाणावर प्रयोग, दर्जेदार क्लिनिकल ट्रायल आणि काळाची आवश्यकता असेल. वैज्ञानिकांच्या मतानुसार, जर मानवी चाचण्या यशस्वी झाल्या, तरीही व्यापक आरोग्यसेवेत आणण्यासाठी अनेक वर्षे लागू शकतात. तथापि, या प्रयोगांनी कर्करोगाच्या प्रतिबंधात्मक उपचारांमध्ये नवा मार्ग दाखवला असल्याचे जाणकार सांगतात. भविष्यात कर्करोग सुरू होण्याआधीच त्याचे रोखथाम करण्याच्या दृष्टीने ही एक महत्त्वाची लायकी असू शकते, जी लाखो जीव वाचवण्यास मदत करेल.