अन्न हे पूर्णब्रह्म!

World Food Day प्रत्येक वर्षी १६ ऑक्टोबर रोजी जगभरात जागतिक अन्न दिन (World Food Day) साजरा केला जातो. हा दिवस अन्न सुरक्षेचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी आणि जागतिक पातळीवर अन्नाच्या मुद्द्यांकडे लोकांचे लक्ष वेधण्यासाठी समर्पित आहे. जागतिक अन्न दिन १९७९ मध्ये स्थापन करण्यात आला असून तो आंतरराष्ट्रीय अन्न आणि कृषी संघटनेच्या (FAO) स्थापनेच्या आठवणीसाठी साजरा केला जातो.

 

 

जागतिक अन्न दिन  World Food Day १९७९ पासून साजरा केला जातो. याचे मुख्य उद्दिष्ट आहे जागतिक अन्न सुरक्षेचा प्रसार करणे आणि जगात भुकेच्या समस्येवर लक्ष वेधणे. FAO चा जन्म १६ ऑक्टोबर १९४५ रोजी झाला, त्यामुळे या दिवशी जागतिक अन्न दिन साजरा करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. हा दिवस सरकार, NGO, शाळा, सामाजिक संस्था आणि सामान्य नागरिकांसाठी अन्नाच्या महत्त्वाबाबत जागरूकता वाढवण्याची संधी असतो.जागतिक अन्न दिन आपल्या सभोवताली असलेल्या अनेक सामाजिक आणि आर्थिक समस्या लक्षात आणून देतो. जगात अजूनही लाखो लोक गरिबीमुळे भुकेला त्रस्त आहेत. अनेक देशांमध्ये अन्नाची कमतरता, कुपोषण आणि अन्नाची वाया जाणे मोठा प्रश्न बनला आहे. या दिवसाचा उद्देश लोकांना या समस्या ओळखून त्यावर उपाय शोधण्यास प्रेरणा देणे आहे.

 

 

 

जगातील सुमारे ७०० World Food Day दशलक्ष लोक दररोज भुकेने त्रस्त असतात, तर अधिकाऱ्यांच्या आकडेवारीनुसार दरवर्षी कोट्यवधी लोक अन्नाच्या अभावामुळे मृत्युमुखी पडतात. खास करून विकसनशील देशांमध्ये ही समस्या अधिक गंभीर आहे. गरीब लोकांपर्यंत पोहोचणाऱ्या अन्नाचा योग्य वापर आणि वितरण, कृषी उत्पादनात सुधारणा करणे आणि पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानाचा अवलंब करणे यामुळे या समस्येवर काही प्रमाणात मात होऊ शकते.जागतिक अन्न दिन हा दिवस फक्त भुकेच्या समस्येकडे लक्ष वेधण्यापुरता मर्यादित नाही. अन्नाची वाया जाण्याची समस्या देखील अत्यंत गंभीर आहे. जागतिक पातळीवर दरवर्षी एक तृतीयांश अन्न वाया जाते. याचा अर्थ असा की आपण ज्या अन्नाचा उत्पादन करतो त्याचा मोठा भाग वापरात येत नाही. त्यामुळे अन्नाची वाया जाणे टाळण्यासाठी योग्य साठवण, वितरण व्यवस्था आणि शाश्वत विकासाचे मॉडेल अंगिकारणे आवश्यक आहे.दरवर्षी जागतिक अन्न दिनासाठी एक विशेष थीम ठरवली जाते. ही थीम जागतिक अन्न सुरक्षेतील नव्या आव्हानांवर लक्ष केंद्रित करते. उदाहरणार्थ, पर्यावरण संरक्षण, टिकाऊ शेती, अन्न वितरण प्रणालीमध्ये सुधारणा, आहारातील विविधता इत्यादी विषयांवर भर दिला जातो. या थीमद्वारे जागतिक स्तरावर लोकांच्या मनात अन्न सुरक्षेबाबतची जबाबदारी निर्माण करणे हीच या दिवसाची प्रमुख उद्दिष्टे असतात.भारत हा एक कृषिप्रधान देश असून अन्न सुरक्षा ही एक मोठी आव्हानात्मक बाब आहे. येथे अनेक भागांमध्ये अन्नाभाव आणि कुपोषण यासारख्या समस्या आहेत. भारत सरकारने अनेक योजना राबवल्या असून शेतकऱ्यांसाठी तंत्रज्ञान आणि आर्थिक सहाय्य पुरवण्याचा प्रयत्न केला आहे. अशाच प्रकारे सामाजिक संस्थांनी अन्नदान शिबिरे, पोषण शिबिरे आणि लोकांमध्ये अन्नाचे योग्य व्यवस्थापन यासाठी जनजागृती मोहीम राबविल्या आहेत.

 

 

 

 

 

प्रत्येक वर्षी जागतिक World Food Day अन्न दिनानिमित्त विविध कार्यक्रम आणि मोहिमा राबविल्या जातात. यामध्ये शाळांमध्ये नुकत्याच विषयावर व्याख्याने, निबंध स्पर्धा, चित्रकला स्पर्धा, आंतरराष्ट्रीय परिषद, अन्नदान शिबिरे, तसेच कृषी संशोधन आणि टिकाऊ शेतीवर चर्चा यांचा समावेश असतो. या कार्यक्रमांचा उद्देश अन्न सुरक्षिततेच्या महत्वाला लोकांच्या मनात रुजविणे आणि भुकेशी लढण्याचा संकल्प घेणे हा असतो.अन्न सुरक्षा ही फक्त अन्न उपलब्ध होण्यापर्यंत मर्यादित नाही, तर त्याचा पर्यावरणावरही मोठा परिणाम होतो. अन्न उत्पादनासाठी वापरल्या जाणार्‍या जल, जमीन आणि उर्जा या संसाधनांचे शाश्वत व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. जागतिक अन्न दिनाच्या माध्यमातून लोकांना हे समजावून सांगणे महत्वाचे असते की, अन्न उत्पादन आणि वापर यामध्ये पर्यावरणाचा आदर करणे गरजेचे आहे.जागतिक अन्न दिन आपल्याला एक संदेश देतो की, भुकेशी सामना करणे आणि अन्न सुरक्षितता सुनिश्चित करणे हे आपल्या सर्वांचे कर्तव्य आहे. कृषी तंत्रज्ञानातील प्रगती, जागरूकता वाढवणे, स्थानिक उत्पादनाला प्रोत्साहन देणे आणि अन्नाचा योग्य वापर करणे या सगळ्या गोष्टींवर भर दिला पाहिजे. तसंच, प्रत्येक व्यक्तीने अन्न वाया जाऊ नये यासाठी स्वतःही जबाबदारी घेणे गरजेचे आहे.

 

 

जागतिक World Food Day अन्न दिन म्हणजे फक्त एक दिवस नव्हे, तर तो मानवतेच्या सेवेसाठी आणि जगातील प्रत्येक माणसाला मूलभूत गरज असलेल्या अन्नाच्या हक्कासाठी दिलेला एक मोठा संदेश आहे. या दिवसामुळे आपल्याला हे लक्षात येते की, अन्नाचे महत्त्व किती मोठे आहे आणि प्रत्येकाला अन्न मिळावे यासाठी आपल्याला सतत प्रयत्न करत राहावे लागेल.आपल्या छोट्या छोट्या प्रयत्नांनी, शासनाच्या धोरणांद्वारे आणि सामाजिक संस्थांच्या सहकार्याने जगातील भुकेच्या समस्येवर मात करता येऊ शकते. त्यामुळे जागतिक अन्न दिन आपल्यासाठी एक प्रेरणादायी दिवस आहे ज्याद्वारे आपण आपल्या जीवनात अन्नाचे महत्त्व जाणून घेऊ शकतो आणि भविष्यात अन्न सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी योगदान देऊ शकतो.