RBIचा धक्कादायक खुलासा: बाजारात अजूनही फिरत आहेत 2000च्या नोटा

2000-rupee-notes देशभरात पुन्हा एकदा 2000 च्या नोटा चर्चेचा विषय ठरत आहेत. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) नुकताच अहवाल जारी करत मोठा खुलासा केला आहे की, नोटबंदी-सदृश निर्णयाला दीड वर्ष उलटले असतानाही अजूनही तब्बल 5817 कोटी मूल्याच्या 2000 च्या नोटा बाजारातून परत आल्या नाहीत. बहुतेक लोकांना वाटत होते की या नोटा पूर्णपणे चलनातून गायब झाल्या आहेत, मात्र आरबीआयच्या आकडेवारीने चित्र वेगळं दाखवले आहे.

 

 

रिझर्व्ह बँकेने शनिवारी जाहीर केलेल्या निवेदनात सांगितले की, 19 मे 2023 रोजी ₹2000 च्या नोटा चलनातून काढून घेण्याचा निर्णय जाहीर झाला तेव्हा या नोटांची एकूण किंमत 3.56 लाख कोटी रुपयांची होती. आता ती केवळ 5817 कोटी रुपये इतकीच उरली आहे. म्हणजेच आरबीआयच्या मते 98.37% 2000 च्या नोटा परत बँकिंग व्यवस्थेत जमा झाल्या आहेत. आरबीआयने स्पष्ट केले आहे की ₹2000 च्या नोटा अजूनही कायदेशीर चलन (Legal Tender) आहेत आणि व्यवहारात स्वीकारल्या जाऊ शकतात. मात्र या नोटांची छपाई बंद करण्यात आली असून बँका त्या पुन्हा जारी करणार नाहीत. 19 मे 2023 पासून आरबीआयच्या देशभरातील 19 प्रादेशिक कार्यालयांमध्ये या नोटा जमा किंवा बदलण्याची सोय करण्यात आली आहे. 9 ऑक्टोबर 2023 पासून सामान्य जनतेसाठी ही प्रक्रिया आणखी सुलभ करण्यात आली आहे. 2000-rupee-notes लोक आता इंडिया पोस्ट मार्फत देखील 2000 च्या नोटा कोणत्याही आरबीआय कार्यालयात पाठवून आपल्या बँक खात्यात रक्कम जमा करू शकतात.

ही कार्यालये अहमदाबाद, बेंगळुरू, बेलापूर, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदीगड, चेन्नई, गुवाहाटी, हैदराबाद, जयपूर, जम्मू, कानपूर, कोलकाता, लखनौ, मुंबई, नागपूर, नवी दिल्ली, पटना आणि तिरुवनंतपुरम येथे आहेत. आरबीआयने सांगितले की 2000 च्या नोटांच्या परतीच्या स्थितीबाबत तो वेळोवेळी अद्ययावत माहिती देत राहील. 2000-rupee-notes आर्थिक तज्ञांच्या मते काही नोटा अजूनही ग्रामीण भागात किंवा रोख व्यवहारांवर आधारित व्यवसायांमध्ये अडकल्या असण्याची शक्यता आहे, तर काही लोकांनी या नोटा स्मृतीचिन्ह किंवा कलेक्शन म्हणून जपून ठेवल्या आहेत.