काय आहे मुस्लिम ब्रदरहूडवर ज्यावर ट्रम्प यांनी सुरू केली कारवाई

A crackdown on the Muslim Brotherhood अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी मुस्लिम ब्रदरहूडविरुद्ध कारवाई करण्याचे आदेश दिले आहेत. सोमवारी त्यांनी मुस्लिम ब्रदरहूडबाबत कार्यकारी आदेशावर स्वाक्षरी केली. या आदेशानुसार, मुस्लिम ब्रदरहूडच्या काही शाखांना परदेशी दहशतवादी संघटना म्हणून घोषित करावे की नाही, याची चौकशी केली जाणार आहे. ट्रम्प प्रशासन आता या शाखांना दहशतवादी संघटना घोषित करण्याच्या प्रक्रियेत आहे. मुस्लिम ब्रदरहूड ही धार्मिक-राजकीय संघटना असून तिची स्थापना १९२८ मध्ये इजिप्तमध्ये शाळेतील शिक्षक हसन अल-बन्ना यांनी केली होती. ही संघटना इस्लामी विचारसरणीवर आधारित असून आधुनिक इस्लामिक समाजासाठी कुराण आणि हदीस मार्गदर्शक मानते. स्थापनेपासूनच मुस्लिम ब्रदरहूडचा विस्तार इजिप्त, सुदान, सीरिया, पॅलेस्टाईन, लेबनॉन आणि उत्तर आफ्रिकेत झाला. १९४० च्या दशकात संघटनेची सदस्य संख्या अंदाजे ५,००,००० पर्यंत पोहोचली होती.

 

 

सुरुवातीला मुस्लिम ब्रदरहूडने धार्मिक आणि शैक्षणिक कार्यक्रमांवर लक्ष केंद्रित केले आणि सामाजिक सेवा करणारी संस्था म्हणून ओळख मिळवली. मात्र १९३० च्या दशकाच्या अखेरीस ब्रदरहूडने इजिप्तच्या सत्ताधारी वाफद पक्षाचा विरोध सुरू केला आणि दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान सरकारविरुद्ध निदर्शने आयोजित करून राजकारणात पदार्पण केले. १९४० च्या दशकात संघटनेने सशस्त्र शाखा स्थापन केली. १९४८ मध्ये या शाखेच्या एका सदस्याने इजिप्तचे पंतप्रधान महमूद फहमी अल-नुक्रशी यांची हत्या केली. संस्थापक हसन अल-बन्ना यांनी या हत्येचा तीव्र निषेध केला. २०१३ मध्ये कैरोमध्ये लष्करी उठावानंतर ब्रदरहूडच्या काही गटांनी मुख्य संघटनेपासून वेगळे होऊन सरकारविरुद्ध हिंसक हल्ले केले. अमेरिकेने या गटांना आधीच परदेशी दहशतवादी संघटना म्हणून घोषित केले आहे.

 

ब्रदरहूडच्या सशस्त्र शाखांशी बॉम्बस्फोट आणि राजकीय हत्यांसारख्या घटनांचा संबंध जोडला गेला आहे. डिसेंबर १९४८ मध्ये पंतप्रधान महमूद फहमी अल-नुक्रशी यांची हत्या झाली, त्यानंतर हसन अल-बन्ना यांचीही हत्या करण्यात आली, परंतु अनेकांचा असा विश्वास आहे की ही हत्या सरकारी आदेशानुसार करण्यात आली. १९५२ मध्ये क्रांतिकारी राजवटीनंतर ब्रदरहूड भूमिगत झाला, १९५४ मध्ये अध्यक्ष गमाल अब्देल नासेर यांची हत्या करण्याचा प्रयत्न झाला. या काळात अनेक नेत्यांना फाशी आणि तुरुंगवासाला सामोरे जावे लागले. अल-कायदाचा फरार नेता आयमान अल-जवाहिरी हा एकेकाळी मुस्लिम ब्रदरहूडचा सदस्य होता, परंतु संघटनेने अल-कायदाच्या विचारसरणीचा तीव्र निषेध केला आहे. जगभरातील मुस्लिम ब्रदरहूडच्या शाखा लोकशाही निवडणुकांमध्ये सहभाग घेत आहेत, त्यामुळे ते हुकूमशाही राजवटी आणि कट्टरपंथी इस्लामी गटांचे लक्ष्य ठरत आहेत. इजिप्तमध्ये १९८० पासून ब्रदरहूड संसदेचे सदस्य राहिले. अध्यक्ष होस्नी मुबारक यांच्या पदच्युतीनंतर २०११ मध्ये मोहम्मद मोर्सी अध्यक्ष झाले, परंतु २०१२ मध्ये संसद विसर्जित करण्यात आली आणि पुढच्या वर्षी मोर्सी सत्तेवरून हटवले गेले. इजिप्तबाहेर, मुस्लिम ब्रदरहूडची एक शाखा असलेला हमास अमेरिकेने दहशतवादी संघटना म्हणून घोषित केला आहे. हमासची स्थापना ब्रदरहूडशी जोडलेली असून दोघांमध्ये ऐतिहासिक आणि विचारसरणीशी संबंध आहे.