गुगलचा अंतराळ सुरू करणार एआय डेटा सेंटर

Google's space AI data center डेटा सेंटर उभारण्याची तयारी करत आहे. या प्रकल्पाला ‘प्रोजेक्ट सनकॅचर’ असे नाव देण्यात आले आहे. प्रोजेक्ट सनकॅचर अंतर्गत गुगल कमी-पृथ्वीच्या कक्षेत फिरणारे उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे जे सूर्यप्रकाशातून ऊर्जा मिळवतील आणि एआय चिप्स चालवतील. ‘प्रोजेक्ट सनकॅचर’चे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे अवकाशातून सौरऊर्जेवर चालणारे एआय डेटा सेंटर बांधणे. हे उपग्रह गुगलच्या टेन्सर प्रोसेसिंग युनिट्स (टीपीयू) ने सुसज्ज असतील.

 

 

प्रत्येक उपग्रह सौर पॅनेलद्वारे ऊर्जा निर्माण करेल आणि एकमेकांशी जोडल्यास, हे उपग्रह पृथ्वीवरील एआय सेवांसाठी आवश्यक वीज उत्पादनात मदत करतील. यामुळे वाढती एआय उर्जा मागणी भागवण्यास मदत होईल. गुगल प्लॅनेट लॅब्ससोबत काम करत असून, २०२७ च्या सुरुवातीस दोन चाचणी उपग्रह प्रक्षेपित केले जातील. या चाचण्या उपग्रहांच्या हार्डवेअर, कनेक्टिव्हिटी आणि ऊर्जा निर्मिती क्षमतेसाठी असतील. अवकाशात २४ तास सूर्यप्रकाश उपलब्ध असल्यामुळे, बॅटरीची आवश्यकता लक्षणीयरीत्या कमी होईल.

एआय तंत्रज्ञानाच्या वाढत्या मागणीमुळे पुढील पाच वर्षांत डेटा सेंटरची क्षमता पाच पट वाढवावी लागू शकते. एआय सर्व्हर, चॅटबॉट्स, व्हिडिओ जनरेशन आणि डेटा अॅनालिटिक्ससाठी मोठ्या प्रमाणात वीज लागते. सध्या फक्त सर्व्हर ६०% वीज वापरतात, तर कूलिंग सिस्टीम ७-३०% वीज खर्च करतात. त्यामुळे अवकाशातील डेटा सेंटर पृथ्वीवरील वीज बचतीसाठी उपयुक्त ठरेल. अंतराळातील सौर ऊर्जेचा मुख्य फायदा म्हणजे सतत सूर्यप्रकाश मिळणे. योग्य कक्षेत, सौर पॅनेल पृथ्वीपेक्षा ८ पट अधिक ऊर्जा निर्माण करू शकतात.

कोणत्याही रात्री, ढगाळ वातावरण किंवा हवामानाच्या बंधनाशिवाय, अवकाशातील ऊर्जा सतत उपलब्ध राहते. गुगलच्या मते, सूर्याची ऊर्जा मानवांनी वापरलेल्या वीजेपेक्षा १०० ट्रिलियन पट जास्त आहे, ज्यामुळे एआयसाठी ऊर्जा कधीच कमी होणार नाही. गुगलचे प्रतिनिधी म्हणतात की हा प्रकल्प एआय तंत्रज्ञानासाठी नव्या युगाची सुरुवात ठरेल. पृथ्वीवरील ऊर्जा बचत, डेटा प्रक्रिया क्षमता वाढवणे आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जा वापर यासाठी हा उपग्रह प्रकल्प एक मोठे पाऊल ठरेल.