Chandrayaan 2 सहा वर्षांनंतर पुन्हा चर्चेत; इस्रोने शेअर केली मोठी माहिती!

    दिनांक :09-Nov-2025
Total Views |
नवी दिल्ली, 
chandrayaan-2 सहा वर्षांपूर्वी प्रक्षेपित झालेल्या चंद्रयान-२ बद्दल आणखी एक चांगली बातमी आली आहे. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) शनिवारी एक अपडेट दिले आहे, ज्यामध्ये म्हटले आहे की त्यांनी चंद्रयान-२ मोहिमेच्या ऑर्बिटरमधून प्रगत डेटा गोळा केला आहे जेणेकरून चंद्राच्या ध्रुवीय प्रदेशांची सखोल समज मिळेल, ज्यामध्ये त्याच्या पृष्ठभागाच्या भौतिक आणि डायलेक्ट्रिक गुणधर्मांचे वर्णन करणारे पॅरामीटर्स समाविष्ट आहेत. इस्रोने एका निवेदनात म्हटले आहे की भारताच्या भविष्यातील चंद्र मोहिमांसाठी हे एक मोठे मूल्यवर्धन आहे.
 
chandrayaan-2
 
निवेदनानुसार, चंद्रयान-२ चा ऑर्बिटर २०१९ पासून चंद्राच्या कक्षेत आहे आणि उच्च-गुणवत्तेचा डेटा प्रदान करत आहे. त्यात म्हटले आहे की ऑर्बिटरवरील पेलोड ड्युअल फ्रिक्वेन्सी सिंथेटिक एपर्चर रडार (DFSAR) हा पहिला उपकरण आहे जो पूर्ण-ध्रुवीयमेट्रिक मोडमध्ये आणि सर्वोच्च रिझोल्यूशन (२५ मीटर/पिक्सेल) वर एल-बँड वापरून चंद्राचे मॅपिंग करतो. chandrayaan-2 हा प्रगत रडार मोड उभ्या आणि आडव्या दोन्ही दिशानिर्देशांमध्ये सिग्नल प्रसारित करतो आणि प्राप्त करतो, ज्यामुळे पृष्ठभागाच्या गुणधर्मांचा अभ्यास करण्यासाठी तो आदर्श बनतो. इस्रोने म्हटले आहे की चंद्रयान-२ च्या प्रक्षेपणानंतर, चंद्राच्या उत्तर आणि दक्षिण ध्रुवीय प्रदेशांचे (८० ते ९० अंश अक्षांश) मॅपिंग करण्यासाठी अंदाजे १,४०० रडार डेटासेट गोळा केले गेले आहेत आणि त्यावर प्रक्रिया केली गेली आहे. त्यात म्हटले आहे की, "अहमदाबादस्थित स्पेस अॅप्लिकेशन सेंटर (एसएसी) मधील शास्त्रज्ञांनी पाण्यातील बर्फाची संभाव्य उपस्थिती, पृष्ठभागावरील खडबडीतपणा आणि डायलेक्ट्रिक स्थिरांक निश्चित करण्यासाठी डेटासेटचा वापर करून प्रगत डेटा अल्गोरिदम विकसित केले आहेत." डायलेक्ट्रिक स्थिरांक हा एक महत्त्वाचा विद्युत गुणधर्म आहे जो चंद्राच्या पृष्ठभागाची घनता आणि सच्छिद्रता यासारख्या वैशिष्ट्यांचे वर्णन करतो. इस्रोच्या मते, पूर्ण-ध्रुवीय डेटाचे विश्लेषण करण्यासाठी अल्गोरिदम विकसित केले गेले आहेत आणि ते पूर्णपणे स्वदेशीपणे इस्रोने विकसित केले आहेत. अंतराळ संस्थेने म्हटले आहे की चंद्राच्या ध्रुवीय प्रदेशांबद्दल प्रथम श्रेणीची माहिती गोळा करण्यासाठी हे प्रगत डेटा अल्गोरिदम महत्त्वपूर्ण आहेत. त्यात म्हटले आहे की हे प्रदेश सौर मंडळाची सुरुवातीची रासायनिक रचना जपतात असे मानले जाते, जे ग्रहांच्या उत्क्रांतीच्या अनेक पैलूंना समजून घेण्यासाठी महत्त्वाचे पुरावे प्रदान करतात.
इस्रोने म्हटले आहे की, "चंद्राच्या ध्रुवीय प्रदेशांवर वापरण्यासाठी तयार केलेल्या अशा डेटा अल्गोरिदमची मागणी आहे, कारण ते भविष्यातील चंद्र अन्वेषण मोहिमांसाठी ध्रुवीय प्रदेशांचे वैशिष्ट्यपूर्ण व्यापक माहिती प्रदान करतील. chandrayaan-2 हे अल्गोरिदम चंद्रावरील खनिजांच्या वितरणाचा अभ्यास करण्यासाठी हायपरस्पेक्ट्रल डेटाला पूरक आहेत." अंतराळ संस्थेने म्हटले आहे की ध्रुवीय नकाशामध्ये प्रमुख रडार पॅरामीटर्स समाविष्ट आहेत जे चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या आणि उपपृष्ठाच्या भौतिक आणि डायलेक्ट्रिक गुणधर्मांवर प्रकाश टाकतात. "चंद्रयान-२ च्या ऑर्बिटरमधून प्रगत डेटा वापरून तयार केलेला ध्रुवीय नकाशा अल्गोरिदम (स्तर ३C) वापरकर्त्यांसाठी जारी करण्यात आला आहे आणि तो भारतीय अंतराळ विज्ञान डेटा सेंटर (ISSDC) द्वारे प्रदान केलेल्या वेबसाइटवर विनामूल्य उपलब्ध आहे," असे त्यात म्हटले आहे.