दिवाळीची परंपरा जागतिक पटलावर...युनेस्कोच्या अमूर्त सांस्कृतिक वारसा यादीत समाविष्ट

    दिनांक :10-Dec-2025
Total Views |
नवी दिल्ली,
Diwali on UNESCO's heritage list भारतातील सर्वात उत्साहाने साजरा होणारा सण दिवाळी आता युनेस्कोच्या अमूर्त सांस्कृतिक वारसा (ICH) यादीत समाविष्ट करण्यात आला आहे. युनेस्कोने दिल्लीत झालेल्या बैठकीत जागतिक स्तरावर या परंपरेला स्थान देण्याचा निर्णय घेतला. युनेस्कोच्या तज्ज्ञांनी जगभरातून आलेल्या ६७ अर्जांवर विचारविमर्श करून दिवाळीला या यादीत स्थान देण्याचा निर्णय घेतला. या सत्राचे उद्घाटन युनेस्कोमधील भारताचे राजदूत विशाल व्ही. शर्मा यांनी केले. सत्रादरम्यान, दिवाळीसारख्या सणांचे सामाजिक, सांस्कृतिक आणि धार्मिक महत्त्व लक्षात घेऊन त्याचे आंतरराष्ट्रीय पातळीवर संरक्षण व प्रसार सुनिश्चित करण्यासाठी यादीत समावेश करण्याचे महत्त्व स्पष्ट केले गेले.
 
 
 
diwali on unesco
 
 
अमूर्त सांस्कृतिक वारसा यादीमध्ये सण, परंपरा, लोकश्रद्धा, कथाप्रथा आणि लोककला यांचा समावेश होतो. यादीत समावेश झाल्यामुळे दिवाळीची परंपरा जगभर ओळखली जाईल, त्याचा प्रचार-प्रसार वाढेल आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठी या सणाचे सांस्कृतिक महत्त्व जपले जाईल. सध्या १५० देशांमधील एकूण ७८८ परंपरा ICH यादीत समाविष्ट आहेत. भारताच्या या यशामुळे दिवाळीच्या उत्सवाला जागतिक स्तरावर मान्यता मिळाली असून, सणाच्या विविध प्रथा आणि समारंभांचे संरक्षण करण्यासाठी अधिक प्रयत्न होणार आहेत. दिवाळीच्या यादीत समावेशामुळे भारताचा सांस्कृतिक वारसा जागतिक पटलावर उजळून दिसणार असून, हा सण आता फक्त देशातील नव्हे तर जागतिक सण म्हणून ओळखला जाईल.
 
पंतप्रधान मोदींनी केले अभिनंदन 
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म एक्सवर एक पोस्ट शेअर करून या प्रसंगी आनंद व्यक्त केला. पंतप्रधान मोदींनी पोस्टमध्ये लिहिले की,दिवाळी ही आपल्या संस्कृती आणि मूल्यांशी खूप जवळची आहे. ती आपल्या संस्कृतीचा आत्मा आहे. ती ज्ञान आणि धर्माचे प्रतीक आहे. युनेस्कोच्या अमूर्त वारसा यादीचा भाग झाल्यानंतर, दिवाळी जगभरात आणखी लोकप्रिय होईल. मला आशा आहे की भगवान श्री राम यांचे आदर्श आपल्याला अशाच शाश्वत मार्गांनी मार्गदर्शन करत राहतील.
भारतातील १५ वारसा समाविष्ट
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की युनेस्कोने आतापर्यंत भारतातील १५ गोष्टी अमूर्त सांस्कृतिक यादीत समाविष्ट केल्या आहेत. या यादीत कुंभमेळा, बंगालची दुर्गा पूजा, गुजरातचा गरबा, योग, रामलीला आणि वैदिक मंत्रांचा जप यासारख्या नावे समाविष्ट आहेत. याशिवाय, रामायणाच्या पारंपारिक सादरीकरणाचाही या यादीत समावेश करण्यात आला आहे.