दंडकारण्य ते अयोध्या: बस्तरच्या औषधी वनस्पतींनीं फुलणार सरयू घाट

Saryu Ghat will bloom with medicinal plants of Bastar बस्तरच्या दंडकारण्य प्रदेशातील मौल्यवान औषधी वनस्पती अयोध्येतील सरयू नदीच्या काठावर आपला सुगंध पसरवणार आहेत. जगदलपूरच्या नैसर्गिक आणि औषधी संपत्तीसाठी प्रसिद्ध असलेल्या बस्तरमध्ये ही वनस्पतींना संरक्षण देणारे स्थानिक रहिवासी या प्राचीन औषध पद्धतीचे जतन करत आहेत. आता या वनस्पती अयोध्येत लावण्याची तयारी सुरू आहे, जिथे त्यांचे औषधी उद्यान तयार केले जाणार आहे. अयोध्येतील सरयू नदीच्या काठावर लावल्या जाणार्‍या या वनस्पतींमुळे रामायणातील वनवासाचा अनुभव आणखी सजीव होईल. बस्तरमधील कांकेर ते कोंटा या अंदाजे २०० किलोमीटरच्या राम पथ मार्गावर, विविध औषधी झाडे लावली जात आहेत, ज्यात मौल श्री, कडुलिंब, चंदन, सीता अशोक, रामफळ, सीताफळ यांचा समावेश आहे.

 

 

 

 

या झाडांमुळे रामाच्या वनवास मार्गाच्या आठवणी प्रवाशांमध्ये ताज्या होतील. या प्रकल्पासाठी नवी दिल्लीतील श्री राम संशोधन संस्थेने सात दशकांहून अधिक काळाच्या अभ्यासानंतर बस्तरमधील औषधी वनस्पतींना ओळखले आहे. संशोधनात त्या काळातील संस्कृती, भाषा, नयनरम्य ठिकाणे, घटनास्थाने आणि भगवान रामांच्या वास्तव्याची माहिती गोळा केली गेली आहे. या अभ्यासामुळे बस्तरचे महत्त्व रामायणातील प्रवासात अधोरेखित झाले आहे. बस्तरच्या औषधी कंदांच्या झाडांचा समावेश अमर कांड, हिरण तुतिया, काळमेघ, राम तुळशी, पाताळ गरुड, हनुमान बाळ, शतावरी, चिरयता, मांडुक पारची, वरुण, सीता अशोक, काली निर्गुंडी, काली हळद, केयू कंद, नीलकंठ, नऊ पाने बेल, घोरा बच्च, रुद्रावंती, गड्डी, गडकोय, रोल्मोय आणि रुद्रावती यांसह पिपली, भृगन राज, पिपळा जडी या रोपांमध्ये केला आहे. ही रोपे अयोध्येत प्रभू रामांच्या हस्ते लावण्यात येणार आहेत, ज्यामुळे धार्मिक तसेच औषधी महत्व दोन्ही टिकून राहणार आहे.