'फ्रिज' उकळतोय; आर्क्टिकच्या शेकडो नद्यांचे पाणी नारिंगी, मोठी आपत्ती येण्याची शक्यता

arctic-rivers जगातील सर्वात थंड प्रदेश मानला जाणारा आर्क्टिक प्रदेश आता एका अभूतपूर्व हवामान संकटाच्या उंबरठ्यावर आहे. NOAA (नॅशनल ओशनिक अँड ऍटमॉस्फेरिक ऍडमिनिस्ट्रेशन) च्या २०२५ च्या वार्षिक अहवाल कार्डने जगभरातील शास्त्रज्ञांना धक्का दिला आहे. अहवालानुसार, आर्क्टिकमधील "हिवाळा" चा अर्थ बदलत आहे, ज्याचे परिणाम संपूर्ण जगावर होत आहेत. शेकडो आर्क्टिक नद्या आणि नाले अचानक चमकदार लाल-केशरी झाले आहेत. शास्त्रज्ञांनी याचे कारण रासायनिक प्रदूषण नाही तर वितळणारे पर्माफ्रॉस्ट आहे.

 

 

ऑक्टोबर २०२४ ते सप्टेंबर २०२५ दरम्यान, आर्क्टिकने इतिहासातील सर्वात उष्ण वर्ष नोंदवले. मागील १२५ वर्षांच्या विक्रमाला मागे टाकत, हा प्रदेश आता जागतिक सरासरीपेक्षा चार पट वेगाने तापमान वाढवत आहे. गेल्या १० वर्षांपासून आर्क्टिकच्या इतिहासातील सर्वात उष्ण दशक आहे. मार्च २०२५ मध्ये, समुद्रातील बर्फाचे प्रमाण ४७ वर्षांतील सर्वात कमी होते. गेल्या दोन दशकांत बर्फाची जाडी २८% ने कमी झाली आहे. हजारो वर्षांपासून जमिनीत गोठलेले लोह खनिजे वाढत्या तापमानामुळे आणि बर्फ वितळल्यामुळे आता नद्यांमध्ये मिसळत आहेत. यामुळे पाण्याची गुणवत्ता खालावत आहे आणि २०० हून अधिक नद्यांवर परिणाम होत आहे. केवळ आर्क्टिक बर्फ वितळत नाही तर महासागराचे हवामान देखील बदलत आहे. arctic-rivers अटलांटिक महासागरातील उष्ण पाणी आता उत्तरेकडून आर्क्टिकमध्ये प्रवेश करत आहे. उष्ण पाण्यामुळे प्लँक्टन उत्पादकता वाढली आहे, परंतु आर्क्टिकच्या मूळ प्रजाती वेगाने कमी होत आहेत. केवळ २०२५ मध्ये, ग्रीनलँडमधून १२९ अब्ज टन बर्फ वाया जाईल, जो जागतिक समुद्र पातळी वाढवण्यासाठी पुरेसा आहे. ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ मॅथ्यू ड्रकेनमिलर यांच्या मते, आर्क्टिकचे वितळणे ही केवळ एक प्रादेशिक समस्या नाही. त्याचे परिणाम संपूर्ण जगाला भोगावे लागतील. किनारी शहरे पाण्याखाली जाण्याचा धोका वाढेल. वन्य प्राण्यांना (ध्रुवीय अस्वल आणि रेनडियर सारखे) अन्न शोधणे कठीण होईल. अवकाळी पाऊस, पूर आणि भूस्खलनाच्या घटनांमध्ये मोठी वाढ होईल.