भारताचे मुक्त व्यापार करार...आता १७ देशांशी सहकार्य

India's free trade agreements गेल्या दशकात भारताने जागतिक व्यापारात आपला विस्तार सातत्याने वाढवला आहे. अलिकडेच भारताने ओमानसोबत व्यापक आर्थिक भागीदारी करार केला, ज्यामुळे भारताच्या एकूण व्यापार करारांची संख्या १७ वर पोहोचली आहे. डिसेंबर २०२५ पर्यंत भारताने विविध देश आणि प्रादेशिक गटांसोबत १७ व्यापार करार केले आहेत. यात १३ पूर्णपणे मुक्त व्यापार करार आणि अनेक प्राधान्य व्यापार करार तसेच आर्थिक सहकार्य करार समाविष्ट आहेत. हे करार भारतीय निर्यातदारांना प्रमुख आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये प्राधान्य किंवा शुल्कमुक्त प्रवेश देतात, ज्यामुळे भारतीय वस्तू अधिक स्पर्धात्मक होतात.

 

 

 

स्वाक्षरी केलेला सर्वात नवीन करार भारत-ओमान व्यापक आर्थिक भागीदारी करार आहे. हा करार युएईसोबतच्या करारानंतर आखाती प्रदेशातील दुसरा मोठा करार मानला जातो. या करारानुसार ९८% भारतीय वस्तू ओमानमध्ये शुल्कमुक्त प्रवेश मिळेल. भारताचे मुक्त व्यापार करार आणि व्यापक व्यापार करार जगातील काही प्रमुख अर्थव्यवस्थांसोबत आहेत. यामध्ये युनायटेड किंग्डमचा समावेश आहे, जिथे भारताने २०२५ मध्ये व्यापक आर्थिक आणि व्यापार करारावर स्वाक्षरी केली, ज्यामुळे ९९% भारतीय निर्यातीला शुल्कमुक्त प्रवेश मिळाला. भारताचे ऑस्ट्रेलिया (ECTA), जपान (CEPA), दक्षिण कोरिया (CEPA), संयुक्त अरब अमिराती (CEPA) आणि मॉरिशस (CECPA) यांच्याशी देखील करार आहेत.

 

 

आग्नेय आशियात, भारताने सिंगापूर आणि मलेशियासोबत व्यापक करारांवर स्वाक्षरी केली असून, श्रीलंकेसोबत मुक्त व्यापार करार आणि थायलंडसोबत लवकर कापणी करार कायम ठेवला आहे. या करारांचा मुख्य उद्देश भारतीय वस्तूंवरील आयात शुल्क कमी करणे किंवा पूर्णपणे काढणे हा आहे. विशेषतः कापड, औषधनिर्माण, अभियांत्रिकी वस्तू आणि सागरी उत्पादने यासारख्या क्षेत्रांना या करारांमुळे मोठा फायदा होतो. अनेक करारांमध्ये अशा तरतुदी देखील आहेत ज्या भारतीय व्यावसायिकांना परदेशात व्यवसाय करणे, आयटी, आरोग्यसेवा आणि अभियांत्रिकी क्षेत्रातील काम सोपे करणे तसेच थेट परकीय गुंतवणूक आकर्षित करण्यास मदत करतात.