इंडिगोची उड्डाणे ठप्प! दोन दिवसांत शेकडो फ्लाइट्स रद्द!

IndiGo flights suspended इंडिगोसमोर अभूतपूर्व संकट उभं राहिलं आहे. देशातील सर्वात मोठी विमान कंपनी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या इंडिगोला गेल्या दोन दिवसांत शेकडो उड्डाणे रद्द करावी लागली असून अनेक उड्डाणे तासन्तास विलंबाने सुरू झाली. मोठ्या प्रमाणात प्रवासी अडकले, विमानतळांवर लांबच लांब रांगा लागल्या आणि नाराजीची लाट उसळली. अचानक एवढा गोंधळ कसा झाला, याबद्दल प्रवाशांमध्ये संभ्रम निर्माण झाला आहे. मंगळवारी साधारण १३० तर बुधवारी १५० हून अधिक उड्डाणे रद्द झाली. मंगळवारी तर इंडिगोची वेळेवर निघणारी उड्डाणे अवघ्या ३० टक्क्यांवर खाली आली, जी वेळेच्या काटेकोर पालनासाठी प्रसिद्ध असलेल्या या कंपनीसाठी मोठा धक्का मानला जात आहे. ही परिस्थिती मुख्यत्वे नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने (DGCA) लागू केलेल्या नवीन पायलट विश्रांती आणि ड्युटी-अवर नियमांमुळे उद्भवली आहे.

 

 

 

नवीन नियमानुसार पायलटांना मध्यरात्री ते सकाळी ६ या वेळेत मर्यादित लँडिंगची परवानगी आहे, तसेच आठवड्यातील विश्रांतीचा कालावधीही वाढवण्यात आला आहे. एअरलाइन्सच्या आक्षेपांवरही DGCAने हे नियम लागू केल्यानंतर इंडिगोला मोठ्या प्रमाणावर अतिरिक्त पायलटांची आवश्यकता निर्माण झाली. कंपनीने या अडचणींमागे तांत्रिक बिघाड, खराब हवामान आणि विमानतळांवरील गर्दी अशी कारणे दिली असली, तरी विमान वाहतूक क्षेत्रातील अनेक अधिकाऱ्यांचे मत वेगळे आहे. त्यांचा दावा आहे की इंडिगोने वेळेवर पायलटांची भरती केली नाही, तसेच प्रथम अधिकाऱ्यांची कॅप्टन म्हणून पदोन्नतीही पुरेशी वेगात केली गेली नाही.

 

त्यामुळे नवीन नियम लागू होताच कंपनीचा पायलट राखीव जवळजवळ संपला. अनेक पायलटांना वेळापत्रकात सतत बदल, जादा ड्युटी तास आणि प्रवासी म्हणून शहरानुसार प्रवास करावे लागल्यामुळे थकवा वाढत असल्याची तक्रारही समोर आली. इंडिगोची उड्डाण क्षमता कमी होण्याचे आणखी एक कारण म्हणजे विमान उपलब्धतेची कमतरता. एअरबसकडून नवीन विमाने वेळेवर मिळत नसल्याने आणि प्रॅट अँड व्हिटनी इंजिन समस्येमुळे ४० हून अधिक विमाने ग्राउंड झाल्याने उड्डाणे कमी झाली. कंपनीने २० हून अधिक भाडेतत्त्वावरील विमाने घेतली असली तरी या विमानांचे पायलट थेट इंडिगोच्या नियंत्रणाखाली नसल्याने ऑपरेशनल आव्हाने आणखी वाढली.

 

कमी खर्चाचा अवलंब करताना इंडिगोने पायलट भरती आणि प्रशिक्षणाची गतीही कमी ठेवली. लहान शहरांतील पायलटांची उड्डाणे कमी असल्याने गरज नाही, असा कंपनीचा अंदाज होता. पण मोठ्या शहरांत आधीच पायलटांवर कामाचा ताण वाढलेला असतानाच नवीन नियम लागू झाल्याने संपूर्ण व्यवस्थाच बिघडली. नवीन नियमांनुसार पायलटांना आठवड्यातून ३६ तासांऐवजी ४८ तासांची विश्रांती अनिवार्य झाली आहे. विमान कंपन्यांनी पायलटांच्या थकव्याबद्दल दर तीन महिन्यांनी अहवाल सादर करणे आवश्यक आहे. रात्रीच्या ड्युटीची मर्यादा वाढवण्यात आली असून रात्रीच्या वेळेत जास्तीत जास्त दोनच लँडिंग करण्याची परवानगी आहे. हे सर्व नियम १ नोव्हेंबर २०२५ पासून लागू करण्यात आले. नियम, पायलटांची टंचाई, इंजिन बिघाड आणि नियोजनातील त्रुटी—या सगळ्यांचा परिणाम म्हणजे इंडिगोच्या सेवांमध्ये मोठा गोंधळ निर्माण झाला आहे. प्रवाशांची होणारी गैरसोय दूर करण्यासाठी कंपनीला तातडीने ठोस उपाययोजना करावी लागणार हे स्पष्ट झाले आहे.