मुंबई,
Impersonation scam सध्या ऑनलाइन फसवणुकीच्या नवीन प्रकारामुळे नागरिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. ‘इम्पर्सोनेशन स्कॅम’ या ठगीमध्ये अपराधी लोकांची ओळख चोरी करून, स्वतःला मित्र किंवा नातेवाईक असल्याचा भास करून पैशांची मागणी करतात. हा प्रकार आता सर्वाधिक वाढत असल्याचे तज्ञांचे मत आहे.
या फसवणुकीत, Impersonation scam अपराधी आधी सोशल मीडिया किंवा अन्य डिजिटल प्लॅटफॉर्मवरून आपली माहिती गोळा करतात. त्यात फोटो, नाव, मोबाइल नंबर तसेच व्यक्तीची संवादशैलीही समाविष्ट असते. त्यानंतर त्यांनी आपल्याशी संपर्क साधून मदतीची आवश्यकता असल्याचे सांगितले जाते. भावनिक दबावात येऊन लोक अनेकदा पैसे ट्रान्सफर करतात किंवा OTP, बँक तपशील व UPI PIN समवेत संवेदनशील माहिती देतात. काही प्रकरणांत, हे सर्व माहिती वापरून खात्यातील पैसे रिक्त केले जातात.
सायबर सुरक्षा तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, सावधगिरी आणि पडताळणी हाच या फसवणुकीपासून बचाव करण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग आहे. जर कोणी ओळखीच्या नावाने संपर्क साधला, तर त्यांची खरी ओळख फोनवरून किंवा प्रत्यक्ष संवादातून पडताळणे अत्यावश्यक आहे. कोणालाही OTP, पासवर्ड किंवा बँक तपशील न सांगता सावध राहावे. सोशल मीडिया अकाउंट्सची प्रायव्हसी सेटिंग्स कायम सुरक्षित ठेवणे आणि अनोळखी लिंक किंवा मेसेजवर क्लिक न करणे हेदेखील अत्यंत महत्त्वाचे आहे.जर कोणी या प्रकारचा स्कॅमचा बळी झाला असेल, तर त्वरित स्थानिक पोलिस स्टेशन किंवा साइबर क्राईम हेल्पलाइनशी संपर्क साधावा. ऑनलाइन तक्रार सादर करण्यासाठी [cybercrime.gov.in](https://www.cybercrime.gov.in) हा पोर्टल उपलब्ध आहे. तसेच 1930 या नंबरवर कॉल करून तक्रार नोंदवता येऊ शकते. सुरुवातीच्या टप्प्यात केलेल्या तक्रारीमुळे गमावलेली रक्कम शोधण्याची शक्यता वाढते आणि पुढील फसवणूक रोखली जाऊ शकते.सध्या नागरिकांनी इंटरनेट आणि सोशल मीडिया वापरताना अत्यंत जागरूक राहणे गरजेचे आहे, नाहीतर ‘ओळखीच्या’ नावाखाली फसवणुकीचा सामना करावा लागू शकतो.