कर्जबाजारी बांग्लादेशवर वाढतोय देण्याचा ताण!

Bangladesh-foreign debt : भारताचा शेजारी देश बांगलादेश, परकीय कर्जात झपाट्याने वाढ करत आहे. कर्जफेडीच्या दबावामुळे बांगलादेशचे एकूण परकीय कर्ज गेल्या पाच वर्षांत ४२ टक्क्यांनी वाढले आहे. रविवारी जागतिक बँकेने प्रसिद्ध केलेल्या आंतरराष्ट्रीय कर्ज अहवाल २०२५ मध्ये ही माहिती उघड झाली आहे. अहवालानुसार, बांगलादेशचे एकूण परकीय कर्ज पाच वर्षांत ४२ टक्क्यांनी वाढून २०२० मध्ये ७३.५५ अब्ज डॉलर्सवरून २०२४ च्या अखेरीस १०४.४८ अब्ज डॉलर्स झाले आहे. यामध्ये बांगलादेशी सरकार आणि खाजगी क्षेत्राकडून घेतलेले कर्ज समाविष्ट आहे.

 

 

 

 

जागतिक बँकेच्या अहवालात असे दिसून आले आहे की अलिकडच्या काळात बांगलादेशचे परकीय कर्ज लक्षणीयरीत्या वाढले नसले तरी, जुने कर्ज फेडण्याचा खर्च लक्षणीयरीत्या वाढला आहे. २०२० मध्ये, बांगलादेशने मुद्दल आणि व्याजात ३.७३ अब्ज डॉलर्स दिले. तथापि, २०२४ पर्यंत, ही देयके जवळजवळ दुप्पट होऊन ७.३५ अब्ज डॉलर्स झाली आहेत. त्यामुळे, बांगलादेश वाढत्या कर्जफेडीच्या दबावाचा सामना करत आहे. विविध स्रोतांकडून कर्ज परतफेडीच्या जबाबदाऱ्या वाढत असतानाही, बांगलादेशच्या कर्जवाटपात कोणताही बदल झाला नाही. २०२० मध्ये, बांगलादेशचे कर्जवाटप १०.२२ अब्ज डॉलर्स होते, तर २०२४ मध्ये ते किरकोळ वाढून ११.१० अब्ज डॉलर्स झाले.

भारताचा शेजारी देश बांगलादेशने गेल्या दशकात अणुऊर्जा प्रकल्प, मेट्रो रेल्वे, वीज प्रकल्प, विमानतळ टर्मिनल विस्तार, नदी बोगदे आणि उन्नत एक्सप्रेसवे यासह अनेक प्रमुख पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसाठी मोठ्या प्रमाणात कर्ज घेतले आहे. यापैकी अनेक प्रमुख प्रकल्पांसाठी कर्जाची परतफेड आधीच सुरू झाली आहे. २०२४ मध्ये, बांगलादेशचे बाह्य कर्ज त्याच्या निर्यात उत्पन्नाच्या १९२ टक्के होते. २०२४ मध्ये, बांगलादेशच्या एकूण कर्ज-सेवा देयकांचा वाटा त्याच्या निर्यातीपैकी १६% होता. जागतिक बँकेने बांगलादेशला बाह्य कर्ज परतफेड करण्यासाठी वेगाने वाढत्या दबावाचा सामना करणाऱ्या देशांच्या यादीत समाविष्ट केले आहे. हे लक्षात घेतले पाहिजे की जागतिक बँकेने या यादीत श्रीलंकेचाही समावेश केला आहे.

बांगलादेश विविध स्रोतांकडून कर्ज घेतो. आंतरराष्ट्रीय विकास संघटनेकडून (आयडीए) कमी व्याजदराने कर्ज मिळवणाऱ्या देशांमध्ये बांगलादेशचा समावेश आहे. या यादीत पाकिस्तान आणि नायजेरिया देखील आहेत. बांगलादेशने त्याच्या एकूण बाह्य कर्जाच्या अंदाजे २६ टक्के कर्ज केवळ जागतिक बँकेकडून घेतले आहे. जागतिक बँकेव्यतिरिक्त, बांगलादेशने आशियाई विकास बँक (एडीबी) आणि जपानकडूनही मोठ्या प्रमाणात कर्ज घेतले आहे.