गुन्हेगार कुठेही असला तरी तो लपून राहू शकत नाही...इंटरपोलचा जादूचा शोध!

Interpol : आंतरराष्ट्रीय अपराध नियंत्रणासाठी कार्यरत असलेले अंतर्राष्ट्रीय गुन्हेगारी पोलिस संघटन, ज्याला आपण इंटरपोल म्हणून ओळखतो, हे जगातील सर्वात मोठे अंतर-सरकारी पोलिस संघटन आहे. हे संघटन 192 सदस्य देशांच्या पोलिसांना आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील गुन्ह्यांशी लढण्यात मदत करते. इंटरपोलचे मुख्यालय फ्रान्समधील लिओन शहरात असून, त्याचे मुख्य उद्दिष्ट असे आहे की, जे लोक आपल्या देशात गुन्हा करतात आणि दुसऱ्या देशात पळून जातात, अशा वांछित किंवा भगोऱ्या व्यक्तींचा शोध घेणे. इंटरपोलमध्ये 194 सदस्य देश आहेत, जे राष्ट्रीय पोलिस दलांना आंतरराष्ट्रीय गुन्ह्यांशी सामना करण्यास सक्षम बनवतात आणि माहिती आदान-प्रदान करण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

 

 

 

 

 

इंटरपोलचे एक मुख्य कार्य म्हणजे "नोटिस" जारी करणे आणि सदस्य देशांना लापता किंवा वांछित व्यक्तींबाबत सतर्क करणे. सदस्य देशांना या नोटिसचे पालन करणे अनिवार्य नाही, तरीही ते अनेकदा एखाद्याची तात्पुरती अटक किंवा प्रत्यर्पणासाठी वापरतात. इंटरपोलमध्ये सात प्रकारच्या नोटिस असतात: रेड कॉर्नर नोटिस, यलो कॉर्नर नोटिस, ब्लू कॉर्नर नोटिस, ब्लॅक कॉर्नर नोटिस, ग्रीन कॉर्नर नोटिस, ऑरेंज कॉर्नर नोटिस आणि पर्पल कॉर्नर नोटिस.

 

रेड कॉर्नर नोटिस ही इंटरपोलची एक अलर्ट आहे, जी जगभरातील पोलिस एजन्सींना वांछित व्यक्ती शोधून तात्पुरती अटक करण्यासाठी सांगते. हे एक आंतरराष्ट्रीय अटक वारंटासारखे काम करते, परंतु फक्त नोटिस जारी झाल्याने व्यक्ती दोषी ठरत नाही; न्यायालयाने दोषी ठरवणे आवश्यक आहे. भारत सरकारच्या विनंतीनंतर दाऊद इब्राहिमवर हा नोटिस जारी केला गेला आहे.

 

यलो कॉर्नर नोटिस लापता किंवा अपहृत व्यक्तींबाबत जारी होते, विशेषत: लहान मुले किंवा मानसिकदृष्ट्या दुर्बल लोकांसाठी. ब्लू कॉर्नर नोटिस त्याठिकाणी जारी केला जातो जिथून वांछित व्यक्तीचा संबंध आहे आणि यामुळे त्याच्यावरील तपास सुरू होतो. उदाहरणार्थ, पूर्व आयपीएल आयुक्त ललित मोदीवर ब्लू नोटिस जारी आहे आणि भारत सरकार रेड नोटिससाठी विनंती करत आहे.

 

ब्लॅक कॉर्नर नोटिस अज्ञात मृत व्यक्तींच्या माहितीसाठी जारी होतो, तर पर्पल कॉर्नर नोटिस पर्यावरणाला नुकसान करणाऱ्या गुन्हेगारांसाठी आहे, जसे की जंगली प्राण्यांच्या शरीराचे भाग तस्करी करणारे. ग्रीन कॉर्नर नोटिस पुन्हा गुन्हा करण्याची शक्यता असलेल्या व्यक्तींवर जारी होते, तर ऑरेंज कॉर्नर नोटिस सार्वजनिक सुरक्षेसाठी धोकादायक वस्तू, शस्त्र किंवा स्फोटक बाबतीत जागरूक करते.

 

इंटरपोलच्या नोटिस प्रणालीचा गैरवापर होऊ शकतो, अशी टीका काही वेळा केली जाते. काही देश राजकीय उद्देशासाठी नोटिसचा वापर करतात, जसे की रशियामध्ये क्रेमलिन विरोधकांवर रेड नोटिसचा उपयोग. अंतरराष्ट्रीय मानवाधिकार संघटना चीन, ईरान, टर्की आणि ट्यूनिशिया यांसारख्या देशांवर सत्तावादी हेतूसाठी नोटिसचा गैरवापर केल्याचा आरोप करतात. या टीकेला प्रतिसाद म्हणून इंटरपोलने रेड नोटिस प्रणालीवर निगराणी वाढवली आहे. तथापि, ब्लू नोटिस जारी करताना अजूनही कमकुवतपणा आहे, आणि तज्ञांचे म्हणणे आहे की प्रकाशनापूर्वी नोटिसचे पुनरावलोकन कमी केले जाते. गेल्या दहा वर्षांत ब्लू नोटिसची संख्या दुप्पट झाली आहे.