चंद्राच्या पृष्ठभागावर जंग तयार होतोय का?

moon is rusting काही नैसर्गिक घटना अशा आहेत की त्यांचे निरीक्षण केल्यानंतर शास्त्रज्ञही आश्चर्यचकित होतात. अशाच एका अलीकडील अहवालाने शास्त्रज्ञांना गोंधळात टाकले आहे. खरंच, एका अहवालात असे उघड झाले आहे की चंद्राच्या ध्रुवीय प्रदेशात हेनेटाइट नावाचे खनिज आढळले आहे. ते सामान्यतः आयर्न ऑक्साईड किंवा जंग म्हणून ओळखले जाते. दरम्यान, प्रत्येकाच्या मनात प्रश्न असा आहे की चंद्रावर पुरेसे पाणी किंवा ऑक्सिजन नाही, मग तेथे जंग कसा तयार होऊ शकतो?

 

 

 

जिओफिजिकल रिसर्च लेटर्स या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अहवालाने लोकांना आश्चर्यचकित केले आहे. तथापि, या माहितीमुळे चंद्र आणि पृथ्वी यांच्यातील संबंध एका नवीन दृष्टिकोनातून तपासण्याची संधी देखील मिळाली आहे. अहवालानंतर काही शास्त्रज्ञांनी असा दावा केला की पृथ्वीमुळे चंद्रावर जंग आला असावा.

शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की पृथ्वी ही चंद्रावर हेमॅटाइट तयार होण्याचे मुख्य कारण असू शकते. जंगासाठी सामान्यतः ऑक्सिजन आणि पाणी दोन्ही आवश्यक असतात, परंतु चंद्राला या संसाधनांचा अभाव असतो.moon is rusting संशोधनात असे आढळून आले आहे की जेव्हा चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो तेव्हा तो पृथ्वीच्या चुंबकीय शेपटीतून जातो आणि पाच दिवस सूर्याच्या वाऱ्यांमध्ये लपतो. यावेळी, चंद्रावर थेट परिणाम करणारी एकमेव ऊर्जा म्हणजे पृथ्वीमधून निघणारा ऑक्सिजन. याला वैज्ञानिक भाषेत पृथ्वीचा वारा असेही म्हणतात.

हा अहवाल प्रकाशित होताच शास्त्रज्ञांच्या मनात अनेक प्रश्न निर्माण झाले. या कल्पनेची चाचणी घेण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी एक अनोखा  प्रयोग केला. प्रयोगशाळेत शास्त्रज्ञांनी लोहयुक्त खनिजांवर उच्च वेगाने ऑक्सिजन आणि हायड्रोजन आयन स्फोट केले. ही खनिजे चंद्राच्या पृष्ठभागावर सामान्यतः आढळणाऱ्या खनिजांसारखीच होती. त्यांना एक आश्चर्यकारक परिणाम आढळला.

जेव्हा उच्च-ऊर्जा असलेले ऑक्सिजन कण या खनिजांशी टक्कर घेतात तेव्हा त्यांनी हेमॅटाइट तयार करण्यास चालना दिली. तथापि, हायड्रोजन ही प्रक्रिया अंशतः उलट करू शकते. यावरून असे सूचित होते की ऑक्सिजन प्रोबवर जंग तयार होण्यास हातभार लावत असला तरी, हायड्रोजनमध्ये ते मंदावण्याची क्षमता आहे.