नवी दिल्ली,
Today is shortest day पृथ्वीवर दरवर्षी सर्वात लहान दिवस असतो. यावेळी 22 डिसेंबर हा वर्षातील सर्वात लहान दिवस आणि सर्वात मोठी रात्र असेल. सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे दरवर्षी कमी दिवसात बदल दिसून येतो. गेल्या वर्षी 21 डिसेंबर हा दिवस सर्वात लहान आणि सर्वात मोठी रात्र होती. या काळात दिवसाचे फक्त 10 तास 41 मिनिटे असतील तर रात्रीचा एकूण कालावधी 13 तास 19 मिनिटे असेल. सूर्योदयापासून सूर्यास्तापर्यंतच्या वेळेला दिवस म्हणतात. या दिवशी सूर्य नियोजित वेळेपूर्वी मावळतो. जगातील प्रत्येक देशात असे घडत नाही. ही खगोलीय घटना फक्त उत्तर गोलार्धातील देशांमध्ये घडते, तर दक्षिण गोलार्धातील देशांमध्ये याच्या उलट घडते आणि तेथे सर्वात जास्त दिवस असतो. चला जाणून घेऊया या दिवसाबद्दल काही मनोरंजक गोष्टी...
खगोलीय घटनांची माहिती असलेल्यांच्या मते, पृथ्वीच्या सूर्याभोवती प्रदक्षिणा झाल्यामुळे 22 डिसेंबर रोजी सूर्य मकर राशीवर उभा राहील. यामुळे, उत्तर गोलार्धात सर्वात मोठी रात्र आणि सर्वात लहान दिवस असेल. 22 डिसेंबर रोजी देशातील विविध ठिकाणी सूर्योदय सकाळी 6:05 ते 7:00 दरम्यान होईल. Today is shortest day उदाहरणार्थ, दिल्लीत 22 डिसेंबरला सूर्योदय सकाळी 7.11 वाजता होईल आणि सूर्यास्त संध्याकाळी 5.29 वाजता होईल. म्हणजे देशाच्या राजधानीत आजचा दिवस 10 तास 19 मिनिटांचा असेल. कोलकातामध्ये 6.12 मिनिटांनी सूर्योदय होईल तर सूर्यास्त 4.58 मिनिटांनी होईल.
शास्त्रज्ञांच्या मते, 22 डिसेंबर रोजी सूर्य कर्क राशीतून मकर राशीकडे म्हणजेच उत्तरायण ते दक्षिणायनपर्यंत येतो. या दिवसापासून डोंगराळ भागात बर्फवृष्टी वाढते आणि मैदानी भागात थंडी वाढू लागते. सर्वात लहान दिवसाला हिवाळी संक्रांती देखील म्हणतात. Solstice हा लॅटिन शब्द आहे जो solstim वरून आला आहे. Today is shortest day लॅटिन शब्द सोल म्हणजे सूर्य, तर सेस्टेअर म्हणजे स्थिर उभे राहणे. या दोन शब्दांना एकत्र करून संक्रांती हा शब्द तयार होतो. म्हणजे सूर्य स्थिर राहतो. या दिवशी पृथ्वी झुकलेल्या अक्षावर फिरते ज्यामुळे वर्षातील सर्वात लहान दिवस आणि सर्वात मोठी रात्र असते.
हिवाळ्यातील संक्रांती दरम्यान, दक्षिण गोलार्धाला जास्त सूर्यप्रकाश मिळतो, तर उत्तर गोलार्धात कमी प्रकाश मिळतो. यामुळे उत्तर गोलार्धात रात्र मोठी आणि दिवस लहान असतो. सूर्य दक्षिण गोलार्धात सर्वाधिक काळ राहतो आणि या प्रदेशात येणाऱ्या देशांमध्ये त्याचा दिवस सर्वात जास्त असतो. Today is shortest day अर्जेंटिना, ऑस्ट्रेलिया आणि दक्षिण आफ्रिकेसारख्या देशांमध्ये या दिवसापासून उन्हाळा सुरू होतो. पृथ्वीच्या स्थितीमुळे, हा दिवस दक्षिण गोलार्धात सर्वात मोठा दिवस आहे, तर इतर प्रदेशात सर्वात लहान दिवस आहे. इतर ग्रहांप्रमाणे पृथ्वीही 23.5 अंशांवर झुकलेली आहे. झुकलेल्या अक्षावर पृथ्वीच्या परिभ्रमणामुळे सूर्यकिरण एका ठिकाणी जास्त आणि दुसऱ्या ठिकाणी कमी पडतात.