नवी दिल्ली,
Countries Have Their Own GPS : ग्लोबल पोझिशनिंग सिस्टम (GPS), ज्याचे मूळ नाव Navstar GPS आहे, अमेरिकेने तयार केले आहे. ही एक रेडिओ-नेव्हिगेशन प्रणाली आहे जी यूएस एअर फोर्स ऑपरेशन्ससाठी विकसित केली गेली आहे आणि यूएस सरकारच्या मालकीची आहे.
म्हणजेच पहिल्यांदा जीपीएस तयार करून अमेरिकेने स्वतःला जगातील सर्वात शक्तिशाली बनवले. यानंतर अमेरिकेच्या धर्तीवर इतर पाच देशांनीही स्वत:चे जीपीएस बनवले. चला जाणून घेऊया कोणत्या देशांची स्वतःची नेव्हिगेशन सिस्टम आहे.
जीपीएस - अमेरिका
अमेरिकेच्या संरक्षण विभागाने 1978 मध्ये जीपीएस तयार केले. हे 1973 मध्ये संयुक्त नागरी-लष्करी तांत्रिक कार्यक्रम म्हणून सुरू झाले. जीपीएस अधिकृतपणे नवस्टार ग्लोबल पोझिशनिंग सिस्टम म्हणून ओळखले जाते. जीपीएस प्रथम लष्करी वापरासाठी तयार करण्यात आले होते. हे 1983 मध्ये नागरी वापरासाठी देखील सादर केले गेले.
ग्लोनास - रशिया
1995 मध्ये, रशियाने ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट (ग्लोनास) विकसित केला. ही रशियन अंतराळ-आधारित उपग्रह नेव्हिगेशन प्रणाली आहे. ग्लोनास उपग्रह 19,100 किलोमीटर उंचीवर ठेवण्यात आले आहेत. हे उपग्रह तीन कक्षीय विमानांमध्ये विभागले गेले आहेत. सर्व विमानांमध्ये एकूण आठ उपग्रह आहेत. जागतिक नेव्हिगेशनल सिस्टम सेवा प्रदाता म्हणून ग्लोनास त्याच्या अचूकतेसह जगात दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
BeiDou - चीन
बेइडो नॅव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टीम, जी त्याच्या स्वदेशी उपग्रह नेव्हिगेशन प्रणालीद्वारे कार्य करते, चीनने तयार केली आहे. हे विशेषतः प्रादेशिक कव्हरेजसाठी डिझाइन केलेले आहे. ही प्रणाली दोन वेगवेगळ्या उपग्रह नक्षत्रांसह कार्य करते. याला चिनी GNSS असेही म्हणतात. Beidou प्रणालीचा टप्पा 2 (BDS-2) डिसेंबर 2012 मध्ये कार्यान्वित झाला. Beidou जगातील अनेक भागात कोणत्याही ऑपरेटिंग GNSS नक्षत्राचा सर्वात अचूक PNT डेटा प्रदान करतो
QZSS - जपान
Quasi-Zenith Satellite System (QZSS) हा एक जपानी प्रकल्प आहे ज्याचा उद्देश उपग्रह-आधारित संवर्धन प्रणाली तसेच चार-उपग्रह वेळ हस्तांतरण प्रणाली विकसित करणे आहे. हे प्रादेशिक कव्हरेज प्रणाली म्हणून विकसित केले गेले आणि सप्टेंबर 2010 मध्ये प्रात्यक्षिक उपग्रहाद्वारे प्रथम चाचणी घेण्यात आली. QZSS चे प्राथमिक उद्दिष्ट जपानवर लक्ष केंद्रित करून आशिया-ओशनिया प्रदेशातील अत्यंत स्थिर आणि अचूक परिस्थितीची माहिती प्रदान करणे आहे.
NAVIC - भारत
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने 2016 मध्ये NAVIC नावाची स्वदेशी GPS आणि नेव्हिगेशन प्रणाली देशाला दिली. भारताने प्रक्षेपित केलेला हा 7वा आणि शेवटचा नेव्हिगेशन उपग्रह आहे. या उपग्रहाच्या प्रक्षेपणानंतर भारत इतर कोणत्याही देशावर अवलंबून न राहता आपली सर्व लष्करी नेव्हिगेशन ऑपरेशन्स व्यवस्थापित करू शकतो. नाविक भारतामध्ये आणि देशाच्या सीमेपासून 1,500 किमीच्या परिघात अचूक आणि वास्तविक-वेळ नेव्हिगेशन प्रदान करते.
गॅलिलिओ - युरोपियन युनियन
गॅलिलिओ, प्रसिद्ध इटालियन खगोलशास्त्रज्ञ गॅलिलिओ गॅलीली यांच्या नावावरुन नाव देण्यात आले, ही एक जागतिक नेव्हिगेशन उपग्रह प्रणाली (GNSS) आहे जी युरोपियन युनियन (EU) ने युरोपियन स्पेस एजन्सी (ESA) च्या सहकार्याने तयार केली आहे. विशेष म्हणजे, 10 अब्ज युरोचा हा प्रकल्प 30 मीडियम अर्थ ऑर्बिट (MEO) उपग्रहांद्वारे कार्यरत आहे, त्यापैकी बहुतेक 2014 पासून कार्यरत आहेत.