गणतंत्रदिनी ‘राजा रामचंद्र की जय’ चा निनाद

 

 

Republic Day : यंदाच्या प्रजासत्ताक दिनाच्या संचलनात भारताने आपल्या लष्करी सामर्थ्याचे प्रदर्शन केले. राजधानी दिल्लीतील कर्तव्य पथावर भारतीय सशस्त्र दलाच्या सर्वोच्च कमांडर राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या सलामीने या संचलनाचा प्रारंभ झाला. तिन्ही सैन्यदलाच्या तुकड्यांनी आपापल्या चित्ररथांच्या माध्यमातून स्वदेशी शस्त्रांसह ‘आत्मनिर्भर भारता’चे दर्शन घडविले. प्रथमच, भारतीय लढाऊ विमानांनी हवाई सामर्थ्यासह ‘टँजेल फॉर्मेशन’चे प्रात्यक्षिक केले, ज्याचा वापर 1971 मध्ये पाकिस्तानशी युद्ध करताना भारतीय लष्कराने राजधानी ढाका शहरात प्रवेश करताना केला होता. ‘राजा रामचंद्र की जय’च्या युद्ध घोषणेसह राजपुताना रायफल्सने कर्तव्य पथावरून कूच केले.

 

 

परेडचे नेतृत्व दिल्ली एरियाचे जनरल ऑफिसर कमांडिंग लेफ्टनंट जनरल भावनीश कुमार यांनी केले. मुख्यालय दिल्ली क्षेत्राचे चीफ ऑफ स्टाफ मेजर जनरल सुमित मेहता हे परेडचे सेकंड-इन-कमांड होते. Republic Day पथसंचलनात सर्वोच्च शौर्य पुरस्काराने सन्मानित परमवीर चक‘ विजेते सुभेदार मेजर (मानद कॅप्टन) योगेंद्रसिंह यादव (सेवानिवृत्त) आणि सुभेदार मेजर संजय कुमार (सेवानिवृत्त) आणि अशोक चक‘ विजेते मेजर जनरल सीए पीठावाला (सेवानिवृत्त), कर्नल डी श्रीराम कुमार आणि लेफ्टनंट कर्नल जस रामसिंह (सेवानिवृत्त) सहभागी झाले होते. परमवीर चक‘ शत्रूचा सामना करताना शौर्य आणि आत्मत्याग या सर्वांत उल्लेखनीय कार्यासाठी तर शत्रूचा सामना करताना शौर्य आणि आत्मबलिदानाव्यतिरिक्त इतर कार्यांसाठी ‘अशोक चक‘’ ने पुरस्कृत केले जाते.

 

 

यंदा कर्तव्य पथावरील संचलनाचे प्रमुख पाहुणे होते फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक‘ॉन. फ्रेंच सशस्त्र दलांचा संयुक्त बँड आणि मार्चिंग तुकडी या संचलनात सहभागी झाली होती. Republic Day 30 सदस्यीय बँड तुकडीचे नेतृत्व कॅप्टन खुरदा यांनी केले. यानंतर, 90 सदस्यीय मार्चिंग तुकडीचे नेतृत्व कॅप्टन नोएल यांनी केले. एक मल्टी-रोल टँकर परिवहन विमान आणि फ्रेंच एअर अँड स्पेस फोर्सची दोन राफेल लढाऊ विमानांनी सॅल्युटिंग स्टेजवरून आगेकूच करीत उड्डाण केले. भारतीय सैन्याच्या मार्चिंग तुकडीत यांत्रिकी स्तंभाचे नेतृत्व करणारी लष्कराची 61 कॅव्हलरी तुकडी (घोडदळ) सहभागी झाली. या तुकडीचे नेतृत्व मेजर यशदीप अहलावत यांनी केले. 1953 मध्ये स्थापित 61 कॅव्हलरी ही जगातील एकमेव सेवा देणारी, सकि‘य हॉर्स कॅव्हेलरी रेजिमेंट आहे, ज्यात सर्व ‘स्टेट हॉर्स्ड कॅव्हलरी युनिट्स’ चा समावेश आहे. यानंतर 11 मॅकेनाइज्ड कॉलम (यांत्रिक स्तंभ), 12 मार्चिंग तुकड्या आणि आर्मी एव्हिएशन कॉर्प्सच्या प्रगत हेलिकॉप्टरने उड्डाण घेऊन सलामी दिली.

 

 

मॅकेनाइज्ड कॉलममध्ये (यांत्रिकी स्तंभ) टी-90 रणगाडा भीष्म, नाग (एनएजी), क्षेपणास्त्र प्रणाली, इन्फंट्री कॉम्बॅट व्हेईकल, ऑल-टेरेन व्हेईकल, पिनाका, वेपन लोकेटिंग रडार सिस्टीम ‘स्वाति’, सर्वत्र मोबाईल बि‘जिंग सिस्टीम, ड्रोन जॅमर सिस्टीम आणि मध्यम श्रेणीच्या जमिनीवरून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र यंत्रणा इत्यादी प्रमुख आकर्षण होते. प्रथमच कर्तव्य पथावर लष्करी पोलिसांच्या तिन्ही सेनादलातील महिलांच्या तुकडीने संचलन केले, ज्याचे नेतृत्व लष्करी पोलिसांच्या कॅप्टन संध्या यांनी केले. यात तीन अतिरिक्त अधिकारी कॅप्टन शरण्या राव, सब लेफ्टनंट अंशू यादव आणि फ्लाईट लेफ्टनंट सृष्टी राव यांचाही सहभाग होता. महिला सशस्त्र दल वैद्यकीय सेवा दलाचे नेतृत्व मेजर सृष्टी खुल्लर यांनी केले. आर्मी डेंटल कॉर्प्सच्या कॅप्टन अंबा सामंत, भारतीय नौदलाच्या सर्जन लेफ्टनंट कांचना आणि भारतीय वायुसेनेच्या फ्लाईट लेफ्टनंट दिव्या प्रिया यांचाही या दलात समावेश होता.

 

 

लष्कराच्या मार्चिंग तुकडीत मद्रास रेजिमेंट, ग्रेनेडियर्स, राजपुताना रायफल्स, शीख रेजिमेंट आणि कुमाऊं रेजिमेंट यांचा समावेश होता. 20 व्या बटालियनचे लेफ्टनंट संयम चौधरी यांच्या नेतृत्वाखालील राजपुताना रायफल्सने प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडचा एक भाग म्हणून ‘राजा रामचंद्र की जय’ च्या युद्धघोषणेसह कर्तव्य पथावरून कूच केले. Republic Day भारतीय नौदलाच्या तुकडीत 144 पुरुष आणि महिला अग्निवीरांचा समावेश होता. या तुकडीचे नेतृत्व टीम कमांडर म्हणून लेफ्टनंट प्रज्वल एम आणि प्लाटून कमांडर म्हणून लेफ्टनंट मुदिता गोयल, लेफ्टनंट शर्वणी सुप्रिया आणि लेफ्टनंट देविका एच यांनी केले. यानंतर नौदलाच्या चित्ररथात ‘स्त्री शक्ती’ आणि ‘स्वदेशीकरणा’च्या माध्यमातून ‘महासागरातील सागरी शक्ती’ चे दर्शन घडविण्यात आले. चित्ररथाच्या पहिल्या भागात भारतीय नौदलाच्या सर्व भूमिका आणि सर्व पदांवर (रँक) महिलांना दर्शविण्यात आले होते. तर दुसर्‍या भागात पहिल्या स्वदेशी कॅरियर बॅटल ग्रुपचे चित्रण करण्यात आले होते. चित्ररथात विमानवाहू विक्रांत जहाज, या जहाजाची अत्यंत सक्षम एस्कॉर्ट जहाजे दिल्ली, कोलकाता आणि हलके लढाऊ विमान शिवालिक आणि प्रगत हलके हेलिकॉप्टर, कलवरी श्रेणीची पाणबुडी आणि जीसॅट-7, रुक्मिणी उपग‘ह यांचा समावेश होता.

 

 

भारतीय हवाई दलाच्या Republic Day मार्चिंग तुकडीत स्क्वॉड्रन लीडर रश्मी ठाकूर यांच्या नेतृत्वाखाली 144 वायुसैनिक आणि चार अधिकार्‍यांचा सहभाग होता. स्क्वॉड्रन लीडर सुमिता यादव आणि प्रतीति अहलूवालिया आणि फ्लाईट लेफ्टनंट कीर्ती रोहिल यांनी अतिरिक्त अधिकारी म्हणून कूच (मार्च पास्ट) केले. हवाई दलाचा चित्ररथ ‘भारतीय हवाईदल : सक्षम, सशक्त, आत्मनिर्भर’ या संकल्पनेवर (थीम) आधारित होता. या चित्ररथात एलसीए तेजस आणि सुखोई-30ला आयओआरवर उडताना दाखविण्यात आले. चित्ररथात एक सी-295 वाहतूक विमान महिला एअरक्रू उडवत असल्याचे दर्शविण्यात आले आहे. चित्ररथावर जीसॅट-7 ए च्या माध्यमातून भारतीय वायुसेनेचे अंतराळ तंत्रज्ञान दर्शविण्यात आले आहे. भारतीय हवाई दल देशांतर्गत तसेच परदेशी भूमीवर मानवतावादी सहाय्य प्रदान करण्यात सर्वाधिक आघाडीवर आहे हे देखील या चित्ररथातून दर्शविण्यात आले आहे.

 

 

डीआरडीओचा चित्ररथ ‘जमीन, हवा, समुद्र, सायबर आणि अंतराळ’सारख्या या सर्व 5 आयामांमध्ये संरक्षण कवच प्रदान करून राष्ट्राचे संरक्षण करण्यासाठी महिला शक्ती’ या विषयावर आधारित होता. या चित्ररथात संरक्षण संशोधन आणि विकासात महिलांची भागीदारी या विषयावर चित्ररथात ठळकपणे प्रकाश टाकण्यात आला. या चित्ररथात मॅन पोर्टेबल अँटी-टँक गाईडेड मिसाईल, अँटी-सॅटेलाईट मिसाईल, अग्नी-5, जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणारे बॅलिस्टिक मिसाईल, अतिशय कमी पल्ल्याची हवाई संरक्षण प्रणाली, नौदल अँटी शिप क्षेपणास्त्र, कमी पल्ल्याचे रणगाडाविरोधी गाईडेड क्षेपणास्त्र हेलिना, क्विक रिअ‍ॅक्शन सरफेस-टू-एअर मिसाईल एस्ट्रा, हलके लढाऊ विमान ‘तेजस’, अ‍ॅक्टिव्ह इलेक्ट्रॉनिकली स्कॅन्ड रडार ‘उत्तम’, प्रगत इलेक्ट्रॉनिक युद्ध प्रणाली ‘शक्ती’, सायबर सुरक्षा प्रणाली, कमांड कंट्रोल सिस्टीम आणि सेमी कंडक्टर फॅबि‘केशन सुविधेचा देखील समावेश करण्यात आला होता.

 

 

भारतीय तटरक्षक दलाचे (आयसीजी) चे नेतृत्व सहायक कमांडंट चुनौती शर्मा यांनी केले. त्यानंतर गार्ड असिस्टंट कमांडंट दर्जाचे अधिकारी प्रिया दहिया, हार्दिक आणि पल्लवी होते. 154 जहाजे आणि 78 विमानांच्या ताफ्यासह, आयसीजी समुद्रातील धोक्यांचा सामना करण्यास सक्षम आहे. 4.6 दशलक्ष चौरस किलोमीटर भारतीय शोध आणि बचाव क्षेत्रात सागरी शोध आणि बचावाच्या समन्वयासाठी ही नोडल एजन्सी देखील आहे. त्यांनी आतापर्यंत 11,516 लोकांना समुद्रात बुडण्यापासून वाचवले आहे.

Republic Day प्रजासत्ताक दिन 2024 च्या समारंभात सहा राफेल विमानांनी ‘मारुत’ फॉर्मेशनमध्ये कर्तव्य पथावरून उड्डाण केले. टँंगेल फॉर्मेशनमध्ये एका डकोटा विमानाने तर ‘विक’ फॉर्मेशनमध्ये दोन डॉर्नियर विमानांनी कर्तव्य पथावर उड्डाण केले. टँंगेल फॉर्मेशन दरम्यान डॉर्नियर विमान स्क्वॉड्रन लीडर निकिता मल्होत्रा यांनी उडवले होते. त्यांना प्रजासत्ताक दिनी शौर्यसाठी वायुसेना पदक प्रदान करण्यात आले. सोहळ्यादरम्यान तीन सुखोई-30 विमानांनी हवाई दलाच्या मार्चिंग तुकडीसह कर्तव्य पथावर आकाशात त्रिशूल तयार केले. प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडचा समारोप करण्यासाठी राफेल विमानाने ताशी 900 किमी वेगाने उड्डाण केले.

प्रजासत्ताक दिन 2024 च्या Republic Day समारंभात सहा राफेल विमानांनी ‘मारुत’ फॉर्मेशनमध्ये कर्तव्य पथावरून ड्युटीवर टेकऑफ केले. टांगेल फॉर्मेशनमधील एक डकोटा विमान आणि दोन डॉर्नियर विमानांनी ’विक’ फॉर्मेशनमध्ये कर्तव्य मार्गावर उड्डाण केले. प्रजासत्ताक दिनी शौर्यसाठी वायु सेना पदक मिळालेल्या स्क्वॉड्रन लीडर निकिता मल्होत्रा यांनी टांगेल निर्मितीदरम्यान डॉर्नियर विमान उडवले होते. सोहळ्यादरम्यान, तीन सुखोई-30 विमानांनी हवाई दलाच्या मार्चिंग तुकडीसह कर्तव्य मार्गावर आकाशात त्रिशूल तयार केले. प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडचा समारोप करण्यासाठी राफेल विमानाने ताशी 900 किमी वेगाने उड्डाण केले.

प्रजासत्ताक दिन 2024 च्या Republic Day समारंभात सहा राफेल विमानांनी ‘मारुत’ फॉर्मेशनमध्ये कर्तव्य पथावरून उड्डाण केले. टांगेल फॉर्मेशनमधील एक डकोटा विमान आणि दोन डॉर्नियर विमानांनी ‘विक’ फॉर्मेशनमध्ये कर्तव्य पथावर उड्डाण केले. प्रजासत्ताक दिनी शौर्यसाठी वायु सेना पदक मिळालेल्या स्क्वॉड्रन लीडर निकिता मल्होत्रा यांनी टांगेल निर्मितीदरम्यान डॉर्नियर विमान उडवले होते. सोहळ्यादरम्यान, तीन सुखोई-30 विमानांनी हवाई दलाच्या मार्चिंग तुकडीसह कर्तव्य मार्गावर आकाशात त्रिशूल तयार केले. प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडचा समारोप करण्यासाठी राफेल विमानाने ताशी 900 किमी वेगाने उड्डाण केले.