भारताने बुडवलेली पाकिस्तानची ‘गाझी’ सापडली

बांगलादेश युद्धात भारतीय नौदलाने समुद्रात बुडालेल्या Pakistan's submarine PNS Ghazi पाकिस्तानच्या पीएनएस गाझी या पाणबुडीचे अवशेष शोधण्यात भारतीय नौदलाला यश आले आहे. भारताच्या आयएनएस विक्रांतला बुडविण्याच्या मोहिमेवर ही पाकी पाणबुडी आली होती. विशाखापट्टणम्च्या समुद्रात 3 कि. मी. अंतरावर 100 मीटरपेक्षा अधिक खोल तळाशी पाकिस्तानची ही पाणबुडी चिरविश्रांती घेत आहे. डीप सबमर्जन्स रेस्क्यू व्हेईकल अर्थात् डीएसआरव्ही या यंत्रणेच्या मदतीने हे अवशेष शोधण्यात यश आले आहे. विशेष म्हणजे, ज्या आयएनएस विक‘ांतला बुडवण्यासाठी पीएनएस गाझी आली होती, ते आज 52 वर्षांनंतरही नौदलाच्या सेवेत आहे. सध्या ते नव्या रूपात नौदलात कार्यरत आहे.

 

विशाखापट्टणम्चा समुद्र खोल आहे. त्याच्या तळाशी अनेक रहस्ये आहेत. Pakistan's submarine PNS Ghazi पीएनएस गाझीचा शोध घेताना भारताला समुद्राच्या तळाशी आणखी एक पाणबुडी सापडली. ती जपानची आर ओ 110 पाणबुडी असून, दुसर्‍या महायुद्धात ती ब्रिटिश व ऑस्ट्रेलियन नौदलाने बुडवली होती. 80 वर्षांपासून ती पाणबुडी समुद्र तळाशी आहे. नौदलाच्या अधिकार्‍यांनी सांगितले की, पाकिस्तानची गाझी आणि जपानची एक अशा दोन पाणबुड्या आहेत, पण त्या दोन्ही पाणबुड्या बाहेर काढल्या जाणार नाहीत. नौदलातील परंपरेनुसार या पाणबुड्या त्यातील जवानांसह बुडाल्या. ते आता त्या शूर आत्म्यांचे वसतिस्थान आहे. त्यांच्या चिरविश्रांतीत ढवळाढवळ केली जाणार नाही. ते अवशेष तेथेच राहातील. तेही कायमसाठी.

 

बांगलादेश मुक्तीची लढाई सुरू झाल्यावर पाकिस्तानने भारताविरोधात आघाडी उघडली. बंगालच्या उपसागरात तैनात असलेल्या आयएनएस विक्रांत हे विमानवाहू जहाज नष्ट करण्याची जबाबदारी गाझीवर देण्यात आली. 14 नोव्हेंबर 1971 रोजी गाझी पाणबुडीने कराची बंदर सोडले आणि पाण्याखालून प्रवास करीत 4,800 कि.मी. अंतर कापून विशाखापट्टणम्च्या आसपास ती दबा धरून होती.

 

 

Pakistan's submarine PNS Ghazi पाकिस्तानी पाणबुडी आल्याची माहिती मिळाल्यावर भारताने आयएनएस राजपूत ही विनाशिका तिच्या मागावर पाठवली. आयएनएस राजपूतने समुद्री सुरुंग व टोर्पेडोचा वापर करीत पीएनएस गाझीचा फडशा पाडला. गाझी बुडाली तेव्हा त्यावर 11 अधिकारी व 82 खलाशी असे 93 जणांचे पाकी नौदलाचे पथक होते. सारे त्यात मृत्युमुखी पडले.

डीप सबमर्जन्स रेस्क्यू व्हेईकल अर्थात् डीएसआरव्ही ही सागरतळाशी बुडालेल्या जहाज आणि पाणबुड्यांचा शोध घेणारी यंत्रणा आहे. भारताने 2018 मध्ये अशा दोन यंत्रणा घेतल्या. जगातील फक्त 12 देशांकडे ही यंत्रणा आहे.