आचारसंहिता म्हणजे काय? जाणून घ्या सोप्या भाषेत

Code of Conduct : निवडणुका जाहीर होताच आचारसंहिता लागू होते. आचारसंहिता लागू झाल्याचे तुम्ही अनेकदा ऐकले असेल पण ती कधी आणि का लागू होते. हा एक मोठा प्रश्न आहे. निवडणुकीची तारीख जाहीर झाल्यानंतर आचारसंहिता लागू होते आणि निकाल जाहीर होईपर्यंत सुरू राहते.  JIOला टक्कर देण्यासाठी गौतम अदानी घेऊन येत आहे नवी कंपनी?

 

 

 

 

भारतीय निवडणुकांचा सर्वात महत्त्वाचा भाग मानली जाणारी आचारसंहिता ही निवडणूक समितीने तयार केलेली मार्गदर्शक तत्त्वे आहे जी सर्व राजकीय पक्षांनी पाळली पाहिजे.  सरकारी कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता वाढला!

 

ही मार्गदर्शक तत्त्वे म्हणजेच आचारसंहिता देशातील सर्व राजकीय पक्षांना लागू आहे. पक्षांमधील मतभेद टाळणे आणि शांततापूर्ण आणि निष्पक्ष निवडणुका घेणे हा ज्याचा उद्देश आहे. आचारसंहिता हे सुनिश्चित करते की कोणताही राजकीय पक्ष, केंद्र किंवा राज्य, निवडणूक फायद्यासाठी आपल्या अधिकृत पदांचा दुरुपयोग करणार नाही.

 

 

निवडणूक आचारसंहिता म्हणजे निवडणूक आयोगाच्या त्या सूचना ज्यांचे पालन प्रत्येक पक्ष आणि त्यांच्या उमेदवाराने निवडणूक संपेपर्यंत करावे. जर एखाद्या उमेदवाराने या नियमांचे पालन केले नाही तर निवडणूक आयोग त्याच्यावर कारवाई करू शकतो, त्याला निवडणूक लढवण्यापासून रोखता येऊ शकते, उमेदवारावर एफआयआर नोंदवला जाऊ शकतो आणि दोषी आढळल्यास त्याला तुरुंगातही जाऊ शकते.

 

 

राज्यांमधील निवडणुकांच्या तारखा जाहीर झाल्यानंतर त्या राज्यातही निवडणूक आचारसंहिता लागू होते. निवडणूक आचारसंहिता लागू होताच राज्य सरकार आणि प्रशासनावर अनेक निर्बंध लादले जातात. निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण होईपर्यंत सरकारी कर्मचारी निवडणूक आयोगाचे कर्मचारी बनतात. ते आयोगाच्या अधीन राहतात आणि त्याच्या मार्गदर्शक तत्त्वांवर काम करतात.

 

 

येथे हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की आचारसंहिता लागू होताच राज्याचे मुख्यमंत्री किंवा मंत्री जनतेसमोर कोणतीही घोषणा करू शकत नाहीत. या काळात राज्यात ना पायाभरणी, ना उद्घाटन, ना भूमिपूजन.

 

या कालावधीत सरकारी खर्चाने असा कोणताही कार्यक्रम आयोजित केला जात नाही ज्याचा फायदा कोणत्याही पक्षाला होतो. राजकीय पक्षांच्या वर्तनावर आणि हालचालींवर लक्ष ठेवण्यासाठी निवडणूक आयोग निरीक्षकांची नियुक्ती करतो.

 

2000 साली केंद्र सरकार आणि निवडणूक समितीमध्ये आचारसंहितेबाबत बराच वाद झाला होता. निवडणुकीची तारीख जाहीर होताच आचारसंहिता लागू करण्याच्या निवडणूक समितीच्या निर्णयाबाबत केंद्र सरकारही सर्वोच्च न्यायालयात गेले.

 

औपचारिक अधिसूचनेनंतरच आचारसंहिता लागू करावी, असे सरकारने म्हटले आहे. निवडणूक समितीने हे प्रकरण सोडवण्यासाठी सर्व राजकीय पक्षांना एकत्र केले आणि नंतर भाजपसह देशातील सर्व राजकीय पक्षांनी आचारसंहितेला पाठिंबा दिला आणि त्यानंतर निवडणुकीची तारीख जाहीर झाल्यापासून देशात आचारसंहिता लागू झाली आहे. राज्य दिले आहे.