घेतला निर्णय, मे महिन्यात ही मुलगी घेणार जगाचा निरोप!

Netherlands Girl-Euthanasia : जीवन आणि मरण देवाच्या हातात आहे असे म्हणतात. रामचरितमानसच्या अयोध्या कांडातील एका दोह्यातून असेही म्हटले आहे, 'सुन्हु भारत भावी प्रबल बिलखी कहेउ मुनिनाथ। हरि लाभु जीवन मरणु जासु अपजासु विधी हात।' परंतु मानवी सभ्यतेचा इतिहास हा अशा नोंदींनी भरलेला आहे ज्यात निसर्गावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी प्रयत्न केले गेले आहेत.

 

 

 

 

विज्ञानाचा दर्जा जसजसा वाढत आहे, तसतसे त्यावर नियंत्रण ठेवण्याचे प्रयत्नही वाढत आहेत. नवीन क्षेत्रे शोधली जात आहेत जिथे मानवाची मजबूत पकड असू शकते आणि नैसर्गिक प्रवाह त्यांच्या इच्छेनुसार वळवला जाऊ शकतो. बहुधा निसर्गावर विजय मिळवण्याच्या इच्छेने आपण मृत्यूची तारीखही ठरवू लागलो आहोत. त्यामुळेच इच्छामरणाची संकल्पना पुढे आली असून त्यासंबंधीचे कायदेही अनेक देशांमध्ये करण्यात आले आहेत. इच्छामरणाला परवानगी देणारा नेदरलँड हा जगातील पहिला देश ठरला. याच नेदरलँडमधील एका मुलीने मे महिन्यात हे जग सोडण्याचा निर्णय घेतला आहे. ती फक्त 28 वर्षांची आहे याचा विचार करा. सुंदर, सुडौल. चित्र पाहून तुम्हाला वाटेल की ती आजारी आहे की अस्वस्थ आहे? अजिबात वाटत नाही, पण तिला काही मानसिक आजार आहे. डॉक्टरांनी सांगितले की हे रोग तिला कधीही सोडणार नाहीत आणि ती यापुढे त्यापासून मुक्त होण्यास मदत करू शकत नाही. म्हणूनच 28 वर्षीय झोराया तेर बीकने आयुष्याला 'पुरेसे' म्हणायचे ठरवले आहे. तिने जगाचा निरोप घेण्याचे ठरवले. पुढच्या महिन्यात असा एक दिवस येईल जेव्हा डॉक्टर तिला तिच्या आजारांपासून कायमचे मुक्त करतील. त्या दिवसानंतर झोर्या तेर बीक सुद्धा कुठेच दिसणार नाही.

 

 

  

झोराया खूप अस्वस्थ आहे, परंतु तिचे जगावरील प्रेम पहा. मृत्यूनंतर आपल्या मृतदेहाचे दहन करण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला आहे. धार्मिक प्रथेनुसार, त्याला थडग्यात पुरले पाहिजे. मग जाळण्याचा हट्ट का केला? उत्तर तुमच्या डोळ्यात पाणी आणेल. वास्तविक, झोरायाची इच्छा आहे की तिच्या प्रियकराला तिची थडगी साफ करण्याचा त्रास वारंवार सहन करावा लागू नये. जर तुमचं तुमच्या प्रियकरावर इतकं प्रेम असेल, तर तुम्ही तुमच्या आयुष्याप्रती इतकी उदासीनता निर्माण केली असती का? नाही, त्याचा चेहरा काही सांगणार नाही, पण सत्य खूप वेगळे आहे. नाहीतर मांजरांवर अतोनात प्रेम करणाऱ्या झोरायाने आपला जीव का सोडला असता? ती डिप्रेशन, ऑटिझम आणि बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डरने ग्रस्त आहे.

 

 

 

नेदरलँड्स हा जगात प्रथमच इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता देणारा देश आहे. तेथे 2001 मध्ये इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता देण्यात आली आणि 2022 मध्ये इच्छामरणाची 8,702 प्रकरणे नोंदवली गेली. नुकतेच 5 फेब्रुवारी रोजी नेदरलँडचे माजी पंतप्रधान ड्राईस व्हॅन अगट यांनी त्यांच्या पत्नीसह आत्महत्या करण्याचा निर्णय घेतला. नेदरलँडमध्ये नैराश्याची समस्या सामान्य होत असल्याच्या बातम्या आहेत. कदाचित याच कारणामुळे इच्छामरणावर कायदा आणण्यासाठी नेदरलँड सरकारवर दबाव वाढला असेल आणि परिस्थिती समजून घेऊनच त्याची गरज भासली असेल. आता अनेक देशांनी इच्छामरणाचा कायदा आणला आहे. 2018 पासून भारतात इच्छामरणालाही परवानगी मिळू लागली आहे. इच्छामरणाला दया हत्या असेही म्हणतात. नैतिक, कायदेशीर आणि वैद्यकीय मापदंडांवर त्यांची तपासणी केल्यानंतरच अशा अपीलांना परवानगी दिली जाते. चला जाणून घेऊया कोणत्या देशात इच्छामरणाबद्दल काय कायदा आहे...

 

 

➤ 2002 मध्ये टर्मिनेशन ऑफ लाइफ ऑन रिक्वेस्ट अँड असिस्टेड सुसाइड (पुनरावलोकन प्रक्रिया) कायद्यांतर्गत इच्छामरण आणि डॉक्टरांच्या सहाय्याने आत्महत्येला कायदेशीर मान्यता देणारा नेदरलँड हा जगातील पहिला देश होता.

➤ इच्छामरणाची परवानगी फक्त अशा व्यक्तीलाच दिली जाऊ शकते जी एखाद्या आजाराने ग्रस्त आहे, ज्यामध्ये सुधारणा होण्याची शक्यता नाही, असह्य वेदना होत आहे आणि काळजीपूर्वक विचार केल्यावर, इच्छामरणाची वारंवार विनंती केली गेली आहे.

➤ अशा रुग्णाला त्याचा आजार असाध्य असल्याचे डॉक्टरांकडून प्रमाणपत्र घ्यावे लागेल.

➤ असे प्रमाणपत्र देण्यापूर्वी डॉक्टरांनी किमान एका स्वतंत्र डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.

➤ मृत्यूच्या प्रक्रियेत वैद्यकीय मानकांचे पालन करावे लागेल.

➤ सर्व कायदेशीर आवश्यकता पूर्ण झाल्याची खात्री करण्यासाठी इच्छामरणाच्या प्रत्येक प्रकरणाचे प्रादेशिक पुनरावलोकन समितीद्वारे पुनरावलोकन केले जाते.

नेदरलँड्सने 2001 मध्ये इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता दिली. तेव्हापासून तेथे इच्छामरणाने मृत्यू होण्याचे प्रमाण सातत्याने वाढत आहे. 2022 मध्ये, नेदरलँडमध्ये 5% मृत्यू इच्छामरणामुळे झाले. यामुळे कायदा आत्महत्येला प्रोत्साहन देतो असे मानणाऱ्यांकडून टीकेची झोड उठली आहे.

 

➤ बेल्जियमने 2002 मध्ये इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता दिली, ज्यामुळे डॉक्टरांना असह्य शारीरिक किंवा मानसिक त्रासासह विशिष्ट परिस्थितीत रुग्णांना त्यांचे जीवन संपवण्यास मदत करण्याची परवानगी दिली.

➤ असाध्य रोगामुळे रुग्णाला सतत, असह्य शारीरिक किंवा मानसिक त्रास होत असावा.

➤ विनंती ऐच्छिक, चांगल्या हेतूने आणि पुनरावृत्ती केलेली असणे आवश्यक आहे.

➤ रुग्णाच्या स्थितीबाबत डॉक्टरांनी दुसऱ्या स्वतंत्र वैद्याचा सल्ला घ्यावा.

➤ अल्पवयीन मुले काही कठोर अटींमध्ये इच्छामरणाची विनंती देखील करू शकतात.

 

➤ लक्झेंबर्गने इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता दिली आणि 2009 मध्ये बेल्जियम आणि नेदरलँड्सच्या समान परिस्थितीसह आत्महत्या करण्यास मदत केली.

➤ कायदा बेल्जियम सारखाच आहे, ज्यासाठी असह्य त्रास आणि असाध्य स्थिती आवश्यक आहे.

➤ रुग्णाने वारंवार विनंत्या केल्या पाहिजेत आणि डॉक्टरांनी दुसऱ्या स्वतंत्र डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.

➤ प्रक्रियेचा आढावा घेण्यासाठी राष्ट्रीय आयोगाची स्थापना करण्यात आली आहे.

➤ कॅनडाने 2016 मध्ये वैद्यकीय सहाय्य (MAID) कायदेशीर केले, ज्यामुळे गंभीर आणि गंभीर आजार असलेल्या प्रौढांना मृत्यूसाठी मदतीची विनंती करता येईल.

➤ जे प्रौढ व्यक्ती स्वतःच्या आरोग्याबाबत निर्णय घेण्यास सक्षम आहेत, ज्यांची वैद्यकीय स्थिती गंभीर आहे आणि ज्यांना आजारपणामुळे दीर्घकाळ वाचवता येत नाही.

➤ प्रक्रियेमध्ये दोन स्वतंत्र मुल्यांकन आणि 10-दिवसांचा विचार कालावधी समाविष्ट असतो, जो काही विशिष्ट परिस्थितीत माफ केला जाऊ शकतो.

➤ 2021 मध्ये कायद्यात सुधारणा करून, जे लोक आजारपणामुळे मरणार नाहीत, परंतु ज्यांचा आजार कधीही बरा होऊ शकत नाही, ते देखील इच्छामरणाच्या कक्षेत आले.

 

 

➤ अनेक न्यायालयीन निर्णय आणि नियमांचे पालन करून कोलंबियामध्ये गंभीर आजार किंवा असह्य त्रास असलेल्या रुग्णांसाठी इच्छामरण कायदेशीर आहे.

➤ न्यायालयीन निर्णयांद्वारे कायदेशीर चौकट विकसित झाली आहे, ज्यामध्ये 1997 च्या घटनात्मक न्यायालयाच्या निर्णयाचा समावेश आहे ज्याने इच्छामृत्यूला गुन्हेगार ठरवले आहे.

➤ इच्छामरणासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे आणि प्रोटोकॉल निश्चित केले आहेत.

स्पेन

➤ स्पेनने इच्छामृत्यूला कायदेशीर मान्यता दिली आणि 2021 मध्ये गंभीर आणि गंभीर आजार किंवा सतत आणि असह्य त्रास असलेल्या लोकांसाठी आत्महत्या करण्यास मदत केली.

 

➤ कायदा गंभीर आणि असाध्य आजार असलेल्या किंवा सतत आणि असह्य त्रास सहन करणाऱ्या लोकांसाठी इच्छामरणाची परवानगी देतो.

 

➤ रुग्ण स्पॅनिश नागरिक किंवा कायदेशीर रहिवासी असणे आवश्यक आहे आणि त्यांनी ऐच्छिक, माहितीपूर्ण आणि वारंवार विनंती करणे आवश्यक आहे.

 

➤ विनंती योग्य आहे की नाही याचे पुनरावलोकन डॉक्टरांच्या पथकाद्वारे आणि प्रादेशिक आयोगाद्वारे केले जाईल.

 

 

➤ 2021 मध्ये, न्यूझीलंडने सार्वमत घेतल्यानंतर सहा महिन्यांच्या आत नैसर्गिकरित्या मृत्यू होणाऱ्या रूग्णांसाठी इच्छामरणाला कायदेशीर मान्यता दिली.

➤ रुग्णाला असह्य वेदना अनुभवल्या पाहिजेत ज्याला ते सहन करण्यायोग्य समजतात अशा मार्गाने आराम मिळू शकत नाही.

➤ विनंतीची पुष्टी रुग्णाच्या स्थितीतील तज्ञासह दोन डॉक्टरांनी केली पाहिजे.

 

 

भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने 2018 मध्ये पहिल्यांदा इच्छामरणाला मान्यता दिली. पण इथे फक्त निष्क्रिय इच्छामरणाला परवानगी आहे. याचा अर्थ डॉक्टर किंवा इतर कोणीही मरणासन्न मदत करू शकत नाही, फक्त उपचार थांबवले जातील. पॅसिव्ह इच्छामरणालाही तेव्हाच परवानगी दिली जाऊ शकते जेव्हा रुग्णाला असाध्य आजार असेल आणि त्याला जगणे अशक्य असते. सर्वोच्च न्यायालयाने एका ऐतिहासिक निर्णयात मृत व्यक्तीला जिवंत मृत्यूपत्र लिहिण्याची परवानगी दिली. मरणासन्न व्यक्तीला शेवटचा श्वास कधी घ्यायचा हे ठरवण्याचा अधिकार असेल, असे न्यायालयाने म्हटले आहे. लोकांना सन्मानाने मरण्याचा अधिकार आहे, असे न्यायालयाने म्हटले आहे. 'लिव्हिंग विल' हा एक लिखित दस्तऐवज आहे ज्यामध्ये एखादा रुग्ण आजारी असल्यास किंवा संमती देण्यास असमर्थ असल्यास त्याला कोणत्या प्रकारचे उपचार द्यावे याबद्दल आगाऊ सूचना देतात. 'पॅसिव्ह यूथनेशिया' (इच्छामरण) ही अशी परिस्थिती आहे जेव्हा मरण पावलेल्या व्यक्तीचा मृत्यू लवकर करण्याच्या उद्देशाने उपचार रोखले जातात.