"देशाच्या डोळ्यांतून पाहणारा विज्ञानाचा सूर्यमालेचा शिल्पकार"

Abdul Kalam भारताच्या इतिहासात अनेक असे व्यक्तिमत्त्वे आहेत, ज्यांनी आपल्या कष्टांनी, समर्पणाने आणि दूरदृष्टीने देशाला नवी ओळख दिली. अशाच व्यक्तिमत्त्वांपैकी एक म्हणजे भारताचे माजी राष्ट्रपती, ‘मिसाइल मॅन’ म्हणून ओळखले जाणारे डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलम. त्यांचा जन्म १५ ऑक्टोबर १९३१ रोजी तमिळनाडू राज्यातील रामेश्वरम या लहानशा गावात झाला. दरवर्षी १५ ऑक्टोबरला त्यांच्या जयंतीनिमित्त त्यांचा गौरव आणि स्मरण केला जातो. आज आपण त्यांच्या जीवनाच्या प्रवासावर, त्यांच्या कार्यावर, त्यांच्या विचारांवर आणि त्यांनी देशासाठी केलेल्या अमूल्य योगदानावर प्रकाश टाकू.

 

 

अब्दुल कलम यांचे बालपण अत्यंत साधेपणाने गेले. त्यांचे कुटुंब आर्थिक दृष्टिकोनातून फार श्रीमंत नव्हते, पण ते शिक्षणाबाबत फार गंभीर होते. बालपणीच त्यांना शाळेत अभ्यासाची आवड निर्माण झाली आणि त्यांनी विज्ञान विषयांमध्ये विशेष रुची घेतली. त्यांचे वडील एक साधा व्यापारी होते, पण त्यांनी आपल्या मुलाला शिक्षणासाठी संपूर्ण पाठबळ दिले.अब्दुल कलम यांनी तिरूचिराप्पल्ली येथील सेंट जोसेफ कॉलेजमध्ये पदवी केली आणि नंतर चेन्नईतील मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीतून एरोस्पेस इंजिनियरिंगमध्ये पदवी प्राप्त केली. त्यांच्या कठोर परिश्रमाने आणि चिकाटीने त्यांनी आपले शिक्षण पूर्ण केले.

 

 

 

अब्दुल कलम यांचा वैज्ञानिक प्रवास इंदिरा गांधी रॉकेट रिसर्च डेव्हलपमेंट लॅबोरेटरी (आयएसआरओ) आणि भारतीय संरक्षण संशोधन व विकास संघटना (डीआरडीओ) मध्ये सुरू झाला. त्यांनी भारताच्या पहिले उपग्रह प्रक्षेपण यंत्रणा (सॅटेलाइट लॉन्च व्हेइकल - SLV-III) प्रकल्पावर महत्वाचा सहभाग घेतला. त्याचप्रमाणे त्यांनी अग्नि आणि पृथ्वी यांसारख्या महत्त्वाच्या क्षेपणास्त्रांच्या विकासात मोलाचा हातभार लावला.

 

 

 

अब्दुल कलम हे केवळ वैज्ञानिक नव्हते, तर त्यांनी देशातील युवकांना विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रात जाण्यासाठी प्रेरित केले. ‘विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातूनच देशाची उन्नती शक्य आहे’ असा त्यांचा दृढ विश्वास होता.२००२ मध्ये, देशाच्या नव्या दिशादर्शनासाठी डॉ. अब्दुल कलम यांना भारताचा ११वा राष्ट्रपती म्हणून निवडण्यात आले. त्यांनी ही पदवी मोठ्या नम्रतेने स्वीकारली आणि राष्ट्रपती म्हणून देशासाठी निष्ठापूर्वक कार्य केले. राष्ट्रपतीपदावर असताना त्यांनी नेहमीच मुलांशी संवाद साधण्यावर भर दिला. त्यांना ‘लोकांच्या राष्ट्रपती’ असेही संबोधले जायचे.राष्ट्रपती म्हणून त्यांचे मुख्य ध्येय होते — ‘शिक्षणावर भर देऊन भारताला आत्मनिर्भर राष्ट्र बनवणे’. त्यांनी विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणासाठी अनेक उपक्रम राबवले आणि देशातील तरुणांना त्यांच्या स्वप्नांसाठी काम करण्याचा आग्रह धरला.

 

 

 

अब्दुल कलम हे केवळ एक वैज्ञानिक किंवा राष्ट्रपती नव्हते, तर ते एक प्रेरणादायी विचारवंत आणि कवी देखील होते. त्यांनी अनेक पुस्तकांची रचना केली, ज्यात ‘विंग्स ऑफ फायर’ (आगांच्या पंखा) हे आत्मचरित्र सर्वात प्रसिद्ध आहे. या पुस्तकातून त्यांनी आपल्या आयुष्यातील संघर्ष, यश आणि अपयश यांचे वेदनादायी पण प्रेरणादायी अनुभव वाचकांसमोर मांडले.

त्यांच्या जीवनमूल्यांमध्ये साधेपणा, मेहनत, कर्तव्यपरायणता आणि देशभक्ती हे मुख्य होते. ते म्हणायचे, ‘स्वप्ने पाहा, पण ती स्वप्ने सत्यात उतरवण्यासाठी कष्टही करा.’ त्यांच्या या विचारांनी अनेक भारतीयांना प्रोत्साहित केले आहे.अब्दुल कलम यांचे देशासाठी योगदान अनेक पैलूंनी अमूल्य आहे. त्यांनी वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून देशाच्या संरक्षण आणि अंतराळ क्षेत्रात मोठे बदल घडवून आणले. त्यांची क्षमता, नेतृत्वगुण आणि दूरदृष्टी भारताला जागतिक स्तरावर तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक वेगळे स्थान देण्यासाठी कारणीभूत ठरली.तसेच, त्यांनी सामाजिक क्षेत्रातही आपले प्रभावी योगदान दिले. त्यांनी नेहमीच शिक्षण, गरीब विद्यार्थ्यांसाठी संधी निर्माण करणे, विज्ञानावर आधारित संशोधनासाठी प्रोत्साहन देणे यावर भर दिला. त्यांच्या कष्टमुळे भारताने पहिला उपग्रह यान तयार करून, भारताचे तंत्रज्ञान आणि संरक्षण व्यवस्था स्वावलंबी बनवण्याचा मोठा टप्पा पार केला.१५ ऑक्टोबर रोजी अब्दुल कलम यांची जयंती साजरी करून त्यांना अभिवादन केले जाते. देशभरातील शाळा, महाविद्यालये, संस्था आणि विविध सामाजिक संघटना त्यांच्या जीवनाचा आदर्श पाळण्याचा आणि त्यांच्या विचारांचे पालन करण्याचा संकल्प करतात. त्यांचा जीवनप्रवास एक आदर्श म्हणून मुलांना आणि तरुणांना मार्गदर्शन करतो.

 

 

 

या दिवशी विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात, जिथे त्यांच्या योगदानाची माहिती दिली जाते, त्यांचे विचार प्रबोधनासाठी वापरले जातात. त्यांच्या स्मरणार्थ त्यांच्या नावावर शाळा, महाविद्यालये, संशोधन संस्था आणि अनेक पुरस्कारही दिले जातात.

 

 

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलम यांचे जीवन आपल्याला शिकवते की संघर्ष, मेहनत आणि निष्ठा याशिवाय कोणत्याही मोठ्या स्वप्नाची पूर्तता शक्य नाही. त्यांचा साधेपणा, देशभक्ती आणि विज्ञानासाठी असलेले प्रेम आजही लाखो लोकांसाठी प्रेरणादायी आहे.अब्दुल कलम यांचा वारसा केवळ एक वैज्ञानिक किंवा राष्ट्रपतीचा नाही, तर तो एका युगाचा, एका विचारसरणीचा आणि एक नवीन भारत घडवण्याचा आहे. त्यांच्या स्मृतीने आपल्याला नेहमीच उन्नतीच्या मार्गावर चालण्यासाठी प्रेरणा दिली पाहिजे.आपण सर्वांनी त्यांच्या आदर्शांचे पालन करून, त्यांच्या स्वप्नांची पूर्तता करण्यासाठी कष्ट घ्यायला हवे, कारण तोच त्यांच्या जयंतीचे खरे मान आहे.