मुंबई,
amla plant सध्या लोक आपल्या घराच्या बाल्कनीत लहान गार्डन तयार करण्याकडे अधिक लक्ष देत आहेत. या गार्डनमध्ये केवळ सजावटीसाठीच नव्हे, तर आरोग्यासाठीही फायदेशीर असे रोप लावण्याची मागणी वाढत आहे. याच संदर्भात आवळा हे एक उत्कृष्ट पर्याय ठरत आहे. भारतात फक्त स्वादिष्ट फळ म्हणूनच नाही, तर औषधी वनस्पती म्हणूनही आवळ्याचे महत्त्व मोठे आहे. आवळ्यात व्हिटॅमिन सी, लोह, फायबर आणि शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवणारे अनेक पोषक घटक मुबलक प्रमाणात असतात.आयुर्वेदात आवळा ‘जीवनाचा अमृत’ म्हणून ओळखला जातो. त्याचे नियमित सेवन केल्याने केसे काळे व मजबूत राहतात, त्वचा उजळ राहते आणि पोटाशी संबंधित अनेक समस्यांपासून बचाव होतो. घरात मुलं किंवा वृद्ध लोक राहतात, तर त्यांच्यासाठी रोज थोड्या प्रमाणात आवळ्याचा समावेश करणे अत्यंत लाभदायक ठरते. शिवाय, घरात आवळ्याचे झाड लावल्याने घरात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते आणि वातावरण शुद्ध राहते, अशी मान्यता आहे.
आवळ्याचे रोप amla plant लावण्यासाठी उत्तम हंगाम म्हणजे जुलै ते सप्टेंबर. या काळात माती ओलसर राहते, ज्यामुळे झाडाची मुळे लवकर पसरतात आणि झाडाची वाढ जलद होते. आवळा कोणत्याही मातीमध्ये सहज वाढू शकतो, परंतु चिकणमाती मातीमध्ये त्याची वाढ जलद होते आणि फळही चांगले मिळते. माती थोडी ओलसर असावी, परंतु पाणी साचू नये, याची काळजी घ्यावी लागते.जर लगेच फळांची अपेक्षा असेल, तर रोपवाटिकेतून १ ते २ वर्षांचे तयार रोप खरेदी करणे श्रेयस्कर आहे. बियाण्यापासून लागवड करायची असल्यास, बिया काही दिवस पाण्यात भिजवून नंतर मातीमध्ये पेराव्यात. या पद्धतीने बियाणे सुमारे १५ ते २० दिवसांत अंकुरित होतात.सिंचनासाठी आवळ्याला जास्त पाणी लागत नाही. उन्हाळ्यात दर २-३ दिवसांनी एकदा पाणी देणे पुरेसे असते, तर पावसाळ्यात माती पूर्णपणे सुकल्यावरच पाणी द्यावे. झाडाभोवती पाणी साचू नये, कारण यामुळे मुळे कुजण्याचा धोका असतो.
आवळा सूर्यप्रकाशात उत्तम वाढतो. म्हणून झाड असे ठिकाणी लावावे जिथे रोज किमान सहा तास सूर्यप्रकाश मिळेल. या रोपाला दोन्ही थंड आणि उष्ण हवामान सहन करण्याची क्षमता आहे, परंतु अत्यंत थंड भागात ते घराच्या बाल्कनीत ठेवणेच योग्य ठरते.घरच्या बाल्कनीत आवळ्याचे रोप लावल्यास केवळ घरसुंदरता वाढत नाही, तर कुटुंबाच्या आरोग्यासाठीही हे एक मोठे योगदान ठरते. त्यामुळे छोटे गार्डन तयार करताना आवळ्याला प्राधान्य देणे फायदेशीर आणि सोयीस्कर पर्याय ठरतो.