चीनने भारताविरोधात WTOचे दार पुन्हा ठोठावले!

China against India भारत आणि चीन यांच्यातील व्यापारी तणाव पुन्हा एकदा आंतरराष्ट्रीय पातळीवर पोहोचला आहे. चीनने भारताविरोधात जागतिक व्यापार संघटनाकडे नवीन तक्रार दाखल केली असून, माहिती व संचार तंत्रज्ञान क्षेत्रातील आयात शुल्क आणि सौरऊर्जा क्षेत्राला दिल्या जाणाऱ्या सब्सिडीवरून हा वाद उफाळून आला आहे. ही तक्रार शुक्रवारी चीनच्या वाणिज्य मंत्रालयाद्वारे नोंदवण्यात आली. चीनच्या वाणिज्य मंत्रालयाच्या निवेदनात म्हटले आहे की, भारताने स्वीकारलेली धोरणे WTOच्या नियमांचे उल्लंघन करणारी आहेत. विशेषतः नॅशनल प्रिन्सिपल या तत्त्वाचे उल्लंघन होत असल्याचा आरोप चीनने केला आहे. चीनच्या म्हणण्यानुसार, भारताच्या धोरणांमुळे देशांतर्गत उद्योगांना अनुचित स्पर्धात्मक फायदा मिळतो, परिणामी विदेशी कंपन्यांसाठी, विशेषतः चिनी कंपन्यांसाठी बाजारपेठ असमान बनते. यामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापाराच्या तत्त्वांना धक्का बसतो आणि चिनी व्यावसायिक हितसंबंधांनाही हानी पोहोचते, असे चीनने म्हटले आहे.

 

 

 

चीनने भारताला WTOच्या नियमांनुसार आपली धोरणे बदलण्याचे आवाहन केले असून, आता दोन्ही देश परस्पर चर्चेच्या माध्यमातून हा वाद मिटवण्याचा प्रयत्न करतील. मात्र, जर या चर्चेत समाधान मिळाले नाही, तर प्रकरण विवाद निवारण पॅनेलकडे पाठवले जाऊ शकते, ज्यामुळे वाद अधिक गंभीर टप्प्यावर जाऊ शकतो. गौरतलब आहे की, डोनाल्ड ट्रंप यांनी चीनवर कठोर टॅरिफ लादल्यानंतर बीजिंगने भारतासोबत संबंध सुधारण्याचे प्रयत्न केले होते. अमेरिका-चीन व्यापार युद्धाच्या काळात भारत आशियातील एक महत्त्वाचा पर्यायी भागीदार ठरू शकतो, असे चीनच्या धोरणातून दिसून आले. मात्र आता WTOमध्ये वारंवार तक्रारी दाखल करून चीन भारतावर आंतरराष्ट्रीय पातळीवर कूटनीतिक दबाव वाढवत असल्याचे चित्र दिसत आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, याच वर्षात चीनने भारताविरोधात WTOमध्ये दाखल केलेली ही दुसरी तक्रार आहे. यापूर्वी ऑक्टोबर महिन्यात चीनने इलेक्ट्रिक वाहन (EV) आणि बॅटरी क्षेत्रातील कथित अनुचित सब्सिडीबाबत भारताविरोधात तक्रार दाखल केली होती. या पार्श्वभूमीवर भारत-चीन व्यावसायिक संबंध पुन्हा एकदा चर्चा आणि विश्लेषणाच्या केंद्रस्थानी आले आहेत.