अशांततेच्या काळात बांगलादेशात कंडोमचा तुटवडा; जन्मदर ५० वर्षांच्या उच्चांकावर

bangladesh-condom-shortage शेख हसीना यांच्या सरकारच्या तख्तापलटनंतर, बांगलादेश अस्थिरतेचा काळ अनुभवत आहे. दररोज अशांतता दिसून येत आहे. या सर्वांमध्ये, एक गंभीर संकट निर्माण झाले आहे. बांगलादेश सध्या कंडोमच्या तीव्र कमतरतेचा सामना करत आहे. यामुळे गेल्या ५० वर्षांतील सर्वाधिक जन्मदर झाला आहे. बांगलादेशातील हे नवीनतम संकट निधीच्या कमतरतेमुळे आणि मानवी संसाधनांच्या तीव्र कमतरतेमुळे उद्भवले आहे. परिणामी, गेल्या काही वर्षांत गर्भनिरोधकांचा पुरवठा सातत्याने कमी होत आहे, ज्याचा थेट परिणाम देशाच्या लोकसंख्या वाढीवर होत आहे.

 

 

कुटुंब नियोजन महासंचालनालयाकडे फक्त ३९ दिवसांसाठी कंडोमचा साठा आहे. bangladesh-condom-shortage परिणामी, पुढील वर्षापासून किमान एक महिना कंडोम वितरित करता येणार नाहीत. याचा कुटुंब नियोजन सेवांवर गंभीर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. हे संकट अशा वेळी आले आहे जेव्हा गेल्या ५० वर्षांत पहिल्यांदाच देशाचा एकूण प्रजनन दर वाढला आहे. २०२५ च्या बहु-सूचक क्लस्टर सर्वेक्षणानुसार, २०२४ मध्ये प्रजनन दर २.३ वरून २.४ पर्यंत वाढला आहे. तज्ञ आणि सरकारी अधिकाऱ्यांनी इशारा दिला आहे की जर गर्भनिरोधकांची कमतरता कायम राहिली तर प्रजनन दर आणखी वाढू शकतो. सर्वेक्षणानुसार, १५ ते ४९ वयोगटातील विवाहित महिलांमध्ये गर्भनिरोधकांचा वापर २०१९ मध्ये ६२.७% वरून ५८.२% पर्यंत कमी झाला आहे. आधुनिक गर्भनिरोधकांची उपलब्धता देखील ७७.४% वरून ७३.५% पर्यंत कमी झाली आहे. हे आकडे गर्भनिरोधक उपलब्धता आणि प्रजनन दर यांच्यातील थेट संबंध दर्शवितात. बांगलादेशी अधिकाऱ्यांच्या मते, २०२० च्या कोविड-१९ साथीच्या काळात गर्भनिरोधकांची मागणी वाढली असली तरी, सरकारने कुटुंब नियोजनाला प्राधान्य दिले नाही. नाव न सांगण्याच्या अटीवर बोलताना एका अधिकाऱ्याने स्थानिक माध्यम आउटलेट, द डेली स्टारला सांगितले की, आरोग्य मंत्रालयाने २०२३ मध्ये जवळजवळ एक वर्ष गर्भनिरोधकांची खरेदी थांबवली, ज्यामुळे पुरवठ्यात लक्षणीय तफावत निर्माण झाली.

एका अहवालानुसार, सप्टेंबर २०१९ मध्ये ९.७४८ दशलक्ष कंडोमचा पुरवठा होता, तो सप्टेंबर २०२५ पर्यंत ४.१५२ दशलक्षपर्यंत घसरेल. एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, सरकारने गेल्या महिन्यात सर्व पाच गर्भनिरोधक खरेदी करण्यासाठी एक प्रकल्प मंजूर केला होता, परंतु खरेदी प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी किमान तीन महिने लागतील. bangladesh-condom-shortage ते पुढे म्हणाले की, मर्यादित प्रमाणात कंडोम खरेदी केले जात असले तरी, पुरवठ्यातील व्यत्यय पुढील वर्षी एक महिना टिकू शकतो. ढाका विद्यापीठातील लोकसंख्या विज्ञान विभागाचे प्राध्यापक अमिनुल इस्लाम म्हणतात की, गर्भनिरोधक आणि कर्मचाऱ्यांच्या कमतरतेमुळे गर्भनिरोधक क्रियाकलापांवर गंभीर परिणाम झाला आहे, ज्याचा थेट परिणाम प्रजनन दरावर झाला आहे. त्यांनी असेही नमूद केले की अलिकडच्या वर्षांत, अनेक जोडप्यांना दोनपेक्षा जास्त मुले होऊ लागली आहेत, जी चिंतेची बाब आहे.