शास्त्रज्ञांचे मोठे यश...वनस्पतींपासून कर्करोगविरोधी औषधाचा शोध!

anti-cancer drug in plants कर्करोगाच्या उपचारांसाठी संशोधनात नवी आशा दिसून येत आहे. यूबीसी ओकानागनच्या संशोधकांनी वनस्पतींमध्ये असलेल्या दुर्मिळ नैसर्गिक संयुग मिट्राफिलिनची निर्मिती कशी होते हे उलगडले आहे. हा संयुग कर्करोगविरोधी प्रभावासाठी ओळखला जातो आणि संशोधनामुळे शास्त्रज्ञांना वर्षानुवर्षे गोंधळात टाकणारे कोडे सोडवण्यास मदत झाली आहे. संशोधनात दोन मुख्य एंजाइम ओळखले गेले आहेत जे रेणूंना त्यांच्या अंतिम त्रिमितीय आकारात आणतात आणि त्यांना वळवतात. या प्रक्रियेने वनस्पतींना अप्रयुक्त वैद्यकीय क्षमता असलेले कुशल रसायनशास्त्रज्ञ म्हणून अधोरेखित केले आहे. संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार, आता मिट्राफिलिन आणि संबंधित संयुगे तयार करणे सोपे होऊ शकते, जे औषध निर्मितीच्या दृष्टीने महत्वाचे ठरेल.

 

 

 

मिट्राफिलिन हे स्पायरोऑक्सिंडोल अल्कलॉइड्स या लहान आणि असामान्य रासायनिक कुटुंबाचा भाग आहे. या रेणूंमध्ये असलेला अद्वितीय वळलेला रिंग आकार त्यांना अँटी-ट्यूमर आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म प्रदान करतो. गेल्या काही दशकांपासून शास्त्रज्ञांना माहित होते की ही संयुगे औषधी दृष्ट्या मौल्यवान आहेत, पण वनस्पती प्रत्यक्षात आण्विक पातळीवर ही संयुगे कशी तयार करतात, हे अस्पष्ट होते. २०२३ मध्ये डॉ. थू थुय डांग यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधन पथकाने वनस्पतीत प्रथम असा एंजाइम ओळखला जो विशेष स्पायरो आकार निर्माण करतो. या आधारे डॉक्टरेट विद्यार्थी तुआन आन्ह न्गुयेन यांनी मिट्राफिलिन निर्मितीत गुंतलेल्या दोन प्रमुख एंजाइमची ओळख पटवली. एक जो रेणूला योग्य त्रिमितीय स्वरूपात ठरवतो आणि दुसरा जो अंतिम वळवणी करतो.

 

डॉ. डांग म्हणतात की, हा शोध निसर्गाने जटिल रेणू कसे तयार केले याबाबतची एक महत्त्वाची कडी पुरतो आणि त्याची प्रतिकृती तयार करण्यासाठी नवीन मार्ग दर्शवतो. अनेक नैसर्गिक संयुगे वनस्पतींमध्ये अत्यंत कमी प्रमाणात आढळतात, त्यामुळे पारंपारिक प्रयोगशाळेतील पद्धतींनी त्यांची निर्मिती महाग किंवा अव्यवहार्य ठरते. मिट्राफिलिन हे त्याचे प्रमुख उदाहरण आहे. ही संयुगे मित्राग्यना आणि अनकारिया या उष्णकटिबंधीय झाडांमध्ये अत्यल्प प्रमाणात आढळतात, जी दोन्ही एकाच वनस्पती कुटुंबातील आहेत. गुयेन म्हणतो की, हा शोध हिरव्या रसायनशास्त्रासाठी मार्गदर्शक ठरेल आणि जागतिक स्तरावर समस्या सोडवण्यासाठी विद्यार्थी आणि प्राध्यापकांनी एकत्र काम करण्याचे महत्त्व अधोरेखित करतो. संशोधकांनी स्पष्ट केले आहे की, वनस्पती मिट्राफिलिन कसे तयार करतात हे समजल्याने, कर्करोगविरोधी औषधांच्या संशोधनात मोठी प्रगती होण्याची शक्यता आहे.