सौदीचा अल्टिमेटम...२४ तासांत युएई सैन्याने येमेन सोडावे

The UAE army should leave Yemen. मध्य पूर्वेत अल्पवधीत मोठा तणाव निर्माण झाला आहे. मंगळवारी सौदी अरेबियाच्या नेतृत्वाखालील युतीने येमेनी बंदर शहर मुकाल्लावर मोठ्या प्रमाणात बॉम्बहल्ला केला. या हल्ल्याचे लक्ष साध्या हुथी बंडखोरांवर नव्हते, तर सौदी अरेबियाच्या मित्र देश संयुक्त अरब अमिरातीने (यूएई) पाठवलेल्या कथित शस्त्रास्त्रांच्या खेपेस होते. सौदी अरेबियाने या कारवाईला गंभीरपणे घेतले आणि या प्रदेशात नवा युद्धाचा धोका निर्माण झाला आहे. रियाधच्या म्हणण्यानुसार, युएईच्या फुजैरा बंदरातून दोन जहाजे परवानगीशिवाय मुकाल्ला येथे आली होती, आणि या जहाजांनी आपली ट्रॅकिंग प्रणाली बंद ठेवली होती.

 

सौदी अरेबियाला असा अंदाज आहे की ही जहाजे दक्षिण संक्रमणकालीन परिषद (एसटीसी) फुटीर गटांसाठी शस्त्रास्त्रे आणि चिलखती वाहने घेऊन जात होत्या. हल्ल्यापूर्वी सौदी जेटने नागरिकांना परिसर रिकामा करण्याचा इशारा दिला आणि नंतर शस्त्रास्त्रांचा साठा नष्ट केला. याप्रकरणानंतर सौदी समर्थित येमेनी प्रेसिडेंशियल कौन्सिलने (पीएलसी) युएईसोबतचा सुरक्षा करार रद्द केला आणि अमिराती सैन्याला २४ तासांच्या आत येमेन सोडण्याचा कडक अल्टिमेटम दिला. सौदी अरेबियासाठी फुटीरतावाद्यांना शस्त्रास्त्रे देणे ही एक लाल रेषा होती जी ओलांडू शकत नव्हती. मागील आठवड्यात एसटीसीने सौदी अरेबिया आणि ओमानच्या सीमेवर असलेल्या येमेनमधील तेल-समृद्ध प्रांत हद्रामौत आणि माहरा ताब्यात घेतले आहेत, ज्याला रियाध त्यांच्या राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी थेट धोका मानतो.

 

दरम्यान, युएईच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने या आरोपांचे स्पष्टपणे नाकारले आहे. अबू धाबीच्या म्हणण्यानुसार जहाजांमध्ये कोणतीही शस्त्रे नव्हती; ती येमेनमधील युएईच्या दहशतवाद विरोधी युनिटच्या वापरासाठी होती. युएईने सौदी अरेबियाच्या सार्वभौमत्वाचा आदर करण्याचे वचन दिले असून, सौदी अरेबियाला अस्थिर करणाऱ्या कोणत्याही कारवायांमध्ये ते सहभागी नसल्याचे स्पष्ट केले आहे. तणावाच्या पार्श्वभूमीवर युएईने येमेनमधील उर्वरित सैन्य मागे घेण्याची घोषणा केली आहे.

 

मध्य पूर्वेत या तणावाशी इस्रायलचेही अप्रत्यक्ष संबंध असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. २०२० मध्ये अब्राहम करारांतर्गत युएईने इस्रायलशी सामान्य संबंध प्रस्थापित केले आहेत. लाल समुद्र आणि बाब अल-मंडेबसारख्या महत्त्वाच्या सागरी मार्गांवर आपली पकड मजबूत करण्यासाठी इस्रायल दक्षिण येमेनमध्ये स्वतंत्र राज्याला मान्यता देण्याचा विचार करू शकतो, असेही काही अहवालात म्हटले आहे. सौदी अरेबियाला एकसंध येमेन हवे आहे, तर युएई दक्षिण येमेनच्या स्वातंत्र्यासाठी प्रयत्न करणाऱ्या गटांकडे झुकले आहे. या तणावामुळे दोन्ही देशांमधील वेगवेगळ्या दृष्टिकोन आता मोठ्या लष्करी आणि राजनैतिक संघर्षात रूपांतरित होत आहेत. याप्रकरणानंतर आखाती देशांमधील शेअर बाजार कोसळले आहेत, आणि गुंतवणूकदारांना भीती आहे की या संघर्षाचा जागतिक ऊर्जा पुरवठा आणि प्रादेशिक स्थिरतेवर परिणाम होऊ शकतो.