इंडिगो संकट: आकाशावर राज्य गाजवणारी कंपनी जमिनीवर कशी कोसळली…घ्या जाणून

indigo-flight-cancellation-reason या आठवड्यात, इंडिगोच्या निळ्या आकाशावर काळे ढग दाटून आले. एकाच दिवसात ५५० हून अधिक उड्डाणे रद्द करण्यात आली, ज्यामुळे देशभरातील विमानतळांवर तासनतास प्रवाशांच्या रांगा लागल्या, घोषणा स्पीकर्सवर वारंवार "उड्डाण रद्द" असे संदेश येत राहिले आणि सोशल मीडियावर संतापाचा पूर आला. मुंबईत ११८, बेंगळुरूमध्ये १००, हैदराबादमध्ये ७५ आणि इतर प्रमुख शहरांमध्ये डझनभर उड्डाणे रद्द करण्यात आली. परिस्थिती इतकी गंभीर झाली की इंडिगोची एकेकाळी अभिमानास्पद कामगिरी १९.७% पर्यंत घसरली. नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालय (DGCA) आणि विमान वाहतूक मंत्रालयाने ताबडतोब कंपनीच्या उच्च अधिकाऱ्यांना बोलावले, तर सीईओ पीटर एल्बर्स यांनी कर्मचाऱ्यांना स्पष्टपणे सांगितले की, "आम्ही निर्माण केलेला विश्वास परत मिळवणे सोपे होणार नाही."

 

 

पण या गोंधळाच्या काळात, हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की इंडिगो ही केवळ एक विमान कंपनी नाही, तर ती भारतीय विमान वाहतूक क्षेत्रातील सर्वात मोठ्या यशोगाथांपैकी एक आहे. २००५ मध्ये, राहुल भाटिया आणि राकेश गंगवाल यांनी मिळून एक स्वप्न साकार केले ज्यामध्ये कोणताही दिखावा नव्हता, कोणताही बिझनेस क्लास ग्लिट्झ नव्हता - फक्त एक साधी कल्पना: वेळेवर उड्डाणे, कमी खर्च आणि उच्च विश्वासार्हता. जेव्हा कंपनीने पहिल्या उड्डाणापूर्वीच १०० एअरबस A320 ऑर्डर केले तेव्हा जग आश्चर्यचकित झाले. २००६ मध्ये पहिले उड्डाण झाले आणि काही वर्षांतच, इंडिगोने एअर इंडिया, जेट आणि किंगफिशर सारख्या दिग्गजांना मागे टाकत भारतीय आकाशात वर्चस्व गाजवण्यास सुरुवात केली. २०१९ मध्ये ३०० आणि २०२३ मध्ये ५०० विमानांसाठी ऐतिहासिक ऑर्डर देऊन, इंडिगोने आपला दीर्घकालीन खेळ सिद्ध केला.

इंडिगोची खरी ताकद त्याच्या व्यवसाय मॉडेलमध्ये होती - सातत्यपूर्ण ताफा, जलद टर्नअराउंड, विक्री आणि लीजबॅकमधून रोख प्रवाह आणि बॅग, सीट आणि जेवण यासारख्या सहायक शुल्कांमधून मिळणारे उत्पन्न, जे तिकीट विक्रीपेक्षा जास्त होते. जेव्हा किंगफिशर लक्झरीच्या मागे लागण्यात बुडाले आणि जेट एअरवेज खर्च व्यवस्थापित करण्यात संघर्ष करत होती, तेव्हा इंडिगोने विश्वासार्हतेवर आपला ठसा उमटवला. कोविडच्या काळात, जेव्हा संपूर्ण विमान वाहतूक क्षेत्र कोसळले, तेव्हा इंडिगोने सर्वात जलद क्रांती घडवून आणली - काही विमानांचे मालवाहू विमानांमध्ये रूपांतर करणे, लहान शहरांवर लक्ष केंद्रित करणे आणि २०२२-२३ मध्ये नफा मिळवणे. शिवाय, एका वर्षात १०० दशलक्ष प्रवाशांना उड्डाण करणारी ती भारतातील पहिली विमान कंपनी बनली.

दरम्यान, संस्थापक भाटिया आणि गंगवाल यांच्यातील भागीदारीत तफावत निर्माण झाली. गंगवाल यांनी चांगल्या प्रशासनाची मागणी केली, तर भाटिया यांना नियंत्रण हवे होते. हा वाद सार्वजनिक झाला आणि गंगवाल यांनी २०२५ पर्यंत आपला हिस्सा विकला. या बिघाडानंतरही, इंडिगो वेगाने वाढत राहिली - आज ती देशांतर्गत बाजारपेठेतील सुमारे ६४% हिस्सा नियंत्रित करते आणि A350 आणि बोईंग ७७७ सारख्या वाइड-बॉडी विमानांसह आंतरराष्ट्रीय क्षेत्रात प्रवेश करण्यास सज्ज आहे.

पण सध्याच्या संकटाने आपल्याला पुन्हा एकदा आठवण करून दिली आहे की चीनचा बख्तरबंद पक्षी देखील चुकांपासून वाचू शकत नाही. नवीन ड्युटी टाइम नियम, क्रूची कमतरता आणि हिवाळ्यातील गर्दी यांच्या संयोजनामुळे इंडिगोला मोठा धक्का बसला आहे. ऑपरेशन्स पुनर्संचयित करण्यासाठी सरकारने तात्पुरते नियम मागे घेतले आहेत. पण पुढचा रस्ता सोपा नाही - एअर इंडियाचे आक्रमक पुनरागमन, वाढत्या किमती आणि जागतिक अनिश्चितता यामुळे इंडिगोच्या वर्चस्वासाठी नवीन आव्हाने उभी राहिली आहेत. तरीही, इतिहास दाखवतो की जेव्हा जेव्हा इंडिगोला अडचणी येतात तेव्हा ती नेहमीच उंच उड्डाण करून परत येते.