जर भारताशी युद्ध झाले तर पाकिस्तान किती काळ टिकेल?

India Pakistan War : भारत आणि पाकिस्तानमध्ये एकूण ४ मोठी युद्धे झाली आहेत आणि प्रत्येक युद्धात शेजारी देशाला पराभव पत्करावा लागला आहे. १९४७-४८ च्या युद्धात काश्मीर काबीज करण्याच्या आपल्या योजनेत पाकिस्तान यशस्वी होऊ शकला नाही. १९६५ च्या युद्धातही त्यांचा पराभव झाला. १९७१ च्या युद्धात ते दोन भागात विभागले गेले होते आणि १९९९ मध्ये ते इतके वाईट अवस्थेत होते की त्यांनी आपल्या सैनिकांचे मृतदेह ओळखण्यासही नकार दिला. पहलगाममधील क्रूर दहशतवादी हल्ल्यानंतर दोन्ही देशांमध्ये पुन्हा एकदा संघर्ष निर्माण होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. अशा परिस्थितीत प्रश्न असा निर्माण होतो की जर दोन्ही देशांमध्ये युद्ध झाले तर पाकिस्तान किती काळ टिकेल? चला समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया:

 

 

 

 

 

भारताबद्दल बोलायचे झाले तर, ग्लोबल फायरपॉवर इंडेक्स २०२५ नुसार, भारतीय सेना जगातील चौथ्या क्रमांकाची सर्वात शक्तिशाली सेना आहे, ज्यामध्ये १४.५५ लाख सक्रिय सैनिक आणि ११.५५ लाख राखीव सैनिक आहेत. भारताकडे ४,६१४ रणगाडे, १,५१,२४८ चिलखती वाहने आणि ३,२४३ ओढलेल्या तोफखान्या आहेत. भारताच्या निमलष्करी दलात २५.२७ लाख सैनिक आहेत, जे अंतर्गत आणि बाह्य दोन्ही धोक्यांना तोंड देण्यास सक्षम आहेत. भारताची सामरिक खोली, उंचावरील युद्धातील कौशल्य आणि प्रगत शस्त्रास्त्रे यामुळे ते एक मजबूत सैन्य बनले आहे.

 

पाकिस्तानी सैन्यात ६.५४ लाख सक्रिय सैनिक आणि सुमारे ५ लाख राखीव सैनिक आहेत, ज्यामुळे ते जगातील सहाव्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे सैन्य बनले आहे. त्यांच्याकडे ३,७४२ रणगाडे, ५०,५२३ चिलखती वाहने आणि ७५२ स्वयं-चालित तोफखाना आहेत. तथापि, पाकिस्तानची आर्थिक परिस्थिती आणि लष्करी आधुनिकीकरणातील मर्यादित गुंतवणूक त्याच्या क्षमतांवर परिणाम करते. अशाप्रकारे पाहिले तर, पाकिस्तानचे सैन्य कागदावर शक्तिशाली दिसत असले तरी प्रत्यक्षात ते तितकेसे घातक नसू शकते.

 

जर आपण दोन्ही देशांची तुलना केली तर भारताचे सैन्य संख्या, संसाधने आणि तंत्रज्ञानाच्या बाबतीत पाकिस्तानपेक्षा खूप पुढे आहे. भारताचे संरक्षण बजेट ($७७.४ अब्ज) पाकिस्तानच्या ($६.३ अब्ज) अंदाजे १० पट आहे, ज्यामुळे भारताला प्रगत शस्त्रास्त्रे आणि प्रशिक्षणात आघाडी मिळते.

 

 

भारतीय नौदल हे 'ब्लू-वॉटर नेव्ही' आहे, जे जागतिक स्तरावर कार्य करण्यास सक्षम आहे. त्यात २९४ नौदल प्लॅटफॉर्म आहेत, ज्यात दोन विमानवाहू जहाजे (आयएनएस विक्रांत, आयएनएस विक्रमादित्य), १८ पाणबुड्या, १४ विनाशक आणि ३०० विमाने आहेत. भारतीय नौदलाचे हिंदी महासागरावर वर्चस्व आहे आणि अणुऊर्जा बाळगण्यास सक्षम पाणबुड्या त्याला सामरिकदृष्ट्या एक धार देतात.

 

पाकिस्तान नौदल ही 'ग्रीन-वॉटर नेव्ही' आहे, जी प्रामुख्याने किनारी संरक्षणापुरती मर्यादित आहे. त्यात ११४ नौदल जहाजे, ८ पाणबुड्या, ९ फ्रिगेट्स आणि ८५ विमाने आहेत. पाकिस्तान चीन आणि तुर्की यांच्या मदतीने आपल्या नौदलाचे आधुनिकीकरण करत आहे, परंतु ते भारताच्या नौदलापेक्षा खूपच लहान आणि कमी सक्षम आहे.

 

जर आपण दोन्ही देशांच्या नौदलाची तुलना केली तर भारताचा नौदल ताफा आणि तांत्रिक क्षमता पाकिस्तानपेक्षा खूपच जास्त आहे. १९७१ च्या युद्धात भारतीय नौदलाने कराची बंदरावर हल्ला केला आणि पाकिस्तानचे मोठे नुकसान केले, यावरून हा फरक दिसून येतो.

 

 

भारतीय हवाई दलाकडे २,२२९ विमाने आहेत, ज्यात ६०० लढाऊ विमाने, ८९९ हेलिकॉप्टर आणि अत्याधुनिक हवाई संरक्षण प्रणालींचा समावेश आहे. भारतीय हवाई दल जागतिक स्तरावर चौथ्या क्रमांकावर आहे आणि त्यांच्याकडे पूर्वसूचना प्रणाली आणि क्षेपणास्त्र प्रणाली सारखी आधुनिक उपकरणे आहेत.

 

पाकिस्तानी हवाई दलाकडे १,४३४ विमाने आहेत, ज्यात ३८७ लढाऊ विमाने आणि ५७ हल्ला करणारे हेलिकॉप्टर आहेत. तथापि, संख्या आणि तंत्रज्ञानाच्या बाबतीत ते भारतापेक्षा खूप मागे आहे. मागील युद्धांमध्येही पाकिस्तानने भारताच्या हवाई शक्तीसमोर शरणागती पत्करली होती.

 

अशाप्रकारे पाहता, भारतीय हवाई दलाची संख्यात्मक आणि तांत्रिक श्रेष्ठता त्यांना हवाई युद्धात एक धार देते. भारताकडे अधिक प्रगत लढाऊ विमाने आणि हवाई संरक्षण प्रणाली आहेत, जी युद्धात निर्णायक ठरू शकतात.

 

 

दोन्ही देश अणुशक्ती आहेत. भारताकडे १२०-१३० आणि पाकिस्तानकडे १५०-१७० अण्वस्त्रे आहेत. भारताचे अग्नि-५ आणि पाकिस्तानचे शाहीन-३ हे लांब पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र आहेत. अणुयुद्ध झाल्यास दोन्ही देशांना मोठे नुकसान सहन करावे लागेल, ज्यामुळे पूर्ण युद्ध होण्याची शक्यता कमी होईल. आर्थिक परिस्थितीबद्दल बोलायचे झाले तर, भारताचा जीडीपी पाकिस्तानच्या १० पट आहे, अशा परिस्थितीत पाकिस्तानची कमकुवत अर्थव्यवस्था त्याला दीर्घकाळ युद्ध लढू देत नाही. तसेच, पाकिस्तानला चीन आणि काही प्रमाणात तुर्कीकडून पाठिंबा मिळू शकतो, परंतु जगातील अनेक देश भारतासोबत आहेत. तथापि, दोन्ही देशांमधील लढाईत बाह्य हस्तक्षेपाची शक्यता कमी आहे.

 

 

पाकिस्तानची लष्करी क्षमता भारतापेक्षा कमी आहे, विशेषतः जर युद्ध लांबले तर. १९७१ च्या युद्धात, जेव्हा भारताने पूर्व आणि पश्चिम दोन्ही आघाड्यांवर हल्ला केला तेव्हा पाकिस्तानने १३ दिवसांत शरणागती पत्करली आणि त्याचे दोन तुकडे झाले. जर आपण सध्याच्या काळाबद्दल बोललो तर, पाकिस्तानला १३ दिवसही थेट लढाई लढणे कठीण वाटते. २ ते ३ आठवड्यांच्या युद्धामुळे पाकिस्तान पूर्णपणे उद्ध्वस्त होऊ शकतो, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. अशाप्रकारे पाहिले तर, लष्करी शक्ती म्हणून पाकिस्तान आणि भारताची तुलना होऊ शकत नाही.