Pranayama अनुलोम-विलोम प्राणायाम ही योगाची एक शक्तिशाली पद्धत आहे. ती केवळ आपली श्वास घेण्याची क्षमता वाढवत नाही तर हृदयाला बळकट करण्यास देखील मदत करते. हा प्राणायाम शरीरासोबतच मानसिक आरोग्य सुधारण्यास देखील मदत करतो. तर, ते कसे करावे आणि त्याचे फायदे कसे करावे हे जाणून घेऊया.
अनुलोम विलोमचे फायदे
श्वास घेण्याची क्षमता सुधारते: ते फुफ्फुसांचे कार्य वाढवते, शरीरात जास्त ऑक्सिजन प्रवेश करते आणि कार्बन डायऑक्साइड चांगल्या प्रकारे बाहेर पडतो. दमा आणि ब्राँकायटिस सारख्या श्वसनाच्या समस्यांमध्ये देखील हे फायदेशीर ठरू शकते.
हृदयाचे आरोग्य सुधारते: अनुलोम विलोम रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करते आणि हृदयात रक्त प्रवाह सुधारते. हे रक्त शुद्ध करण्यास आणि ऑक्सिजनची पातळी वाढविण्यास मदत करते, ज्यामुळे हृदयरोगांचा धोका कमी होऊ शकतो.
ताण आणि चिंता कमी करते: हे प्राणायाम मज्जासंस्था शांत करते, तणाव, चिंता आणि नैराश्याची लक्षणे कमी करते. हे मानसिक स्पष्टता आणि भावनिक स्थिरता देखील वाढवते.
पचन सुधारते: रक्त परिसंचरण सुधारते आणि ऑक्सिजनचा प्रवाह देखील पचन सुधारतो, ज्यामुळे बद्धकोष्ठता आणि अपचन सारख्या समस्या दूर होऊ शकतात.
अनुलोम विलोम करण्याचा योग्य मार्ग
हवेशी ठिकाणी, पद्मासन स्थितीत आरामात बसा. तुमचा पाठीचा कणा सरळ ठेवा आणि खांदे सैल ठेवा. उजव्या हाताच्या अंगठ्याने उजवी नाकपुडी बंद करा.Pranayama मधले बोट डाव्या नाकपुडीवर नियंत्रण ठेवेल. पोट फुगवताना डाव्या नाकपुडीतून हळूहळू दीर्घ श्वास घ्या. डाव्या नाकपुडीतून श्वास पूर्ण झाल्यावर, डाव्या नाकपुडीला मधल्या बोटाने बंद करा. आता उजवा अंगठा बाहेर काढा आणि उजव्या नाकपुडीतून हळूहळू श्वास सोडा. उजव्या नाकपुडीतून पूर्णपणे श्वास सोडल्यानंतर, त्याच उजव्या नाकपुडीतून पुन्हा एक दीर्घ श्वास घ्या. आता, अंगठ्याने उजवा नाकपुडी बंद करा आणि डाव्या नाकपुडीतून श्वास सोडा. अशा प्रकारे एक चक्र पूर्ण होते. हा प्राणायाम नेहमी रिकाम्या पोटी करावा. सकाळची वेळ हा सराव करण्यासाठी सर्वोत्तम मानला जातो. सुरुवातीला ५-१० मिनिटे सुरुवात करा आणि हळूहळू सराव वेळ वाढवा.